فرصت‎‌طلبی به معنای مثبت آن و در مقابل فرصت‌سوزی، استفاده به موقع از هر زمان و وقت مناسب و یا فایده بالقوه برای دست یافتن به مقصود و هدف شخصی و یا تغییرِ جهت و دگرگونی اوضاع می‎‌باشد. در واقع فرصت‎‌طلبی همان ذکاوت و هوشیاری فرد در عکس‎‌العمل بجا و صحیح در انتخاب‎‌ها است که حرکتی باثمر را رقم می‎زند و با دستیابی به موقعیت مطلوب در آینده که متفاوت از موقعیت کنونی است بر وی تأثیر مثبت و مطلوب می‌‎گذارد.

در واقع افرادِ طالب فرصت که همان افراد موفق در جواع هستند، به هیچ وجه در انتظار فرصت نمی‎‌شینند بلکه با تیزهوشی و فراست در پی خلق آن هستند از این رو لحظه لحظه زمان خود را غنیمت شمرده و از هر موقعیتی جهت دست یافتن به موفقیت استفاده می‎‌کنند. این افراد به خوبی واقفند که تعلل و به انتظار نشستن موجب ضرر و زیان است همان طور که حضرت علی فرمود: … و درنگ کردن بعد از دست یافتن به فرصت، نشانه حماقت است / نهج البلاغه (للصبحی صالح) / ص : ۵۳۸

در صورتی‎‌که شما نیز بخواهید از بزرگترین فرصت زندگی خود که همان زمان است حداکثر بهره را ببرید باید همچون افراد موفق عادت‎‌های یک فردِ خواهان واقعیِ فرصت را در خود پرورش دهید و آن اینکه:

– هدف‌‎های شخصی اما مهم زندگی خود را مشخص کنید و برای اهداف خود تلاش کنید

و بدانید که اگر برای اهداف خود سعی و تلاش نداشته باشید با ناچار باید برای اهداف دیگران تکاپو و کوشش داشته باشید که خود مانعی بزرگ برای بهره‎‌گیری از فرصت‌‎های زندگی است.

عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ مَنْ آجَرَ نَفْسَهُ فَقَدْ حَظَرَ عَلَیْهَا الرِّزْقَ وَ کَیْفَ لَا یَحْظُرُ عَلَیْهَا الرِّزْقَ وَ مَا أَصَابَ فَهُوَ لِرَبٍّ آجَرَهُ. [من لا یحضره الفقیه / ج‏۳ / ص : ۱۵۶]

در ضمن از عمومی کردن هدف خود و نقل آن با دیگران تا حد امکان خودداری کنید چراکه با ارائه‌ی آن به دیگران، احتمال وقوع آن کمتر می‎‌شود. به عنوان نمونه، طبق بررسی و دریافت روان‌شناسان، زمانی‎که شما دیگران را از هدف خود باخبر می‌‎سازید، مغر کار را انجام شده تلقی می‎‌کند و احساس رضایتی کاذب برای شما ایجاد می‌شود که این احساس موجب کاهش انگیزه شما جهت تلاش برای تداوم و رسیدن به آن هدف خواهد شد.

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِظْهَارُ الشَّیْ‏ءِ قَبْلَ أَنْ یُسْتَحْکَمَ مَفْسَدَهٌ لَهُ. [تحف العقول / النص / ص : ۴۵۵]

– بر روی گام‌‎های پیش‌‌‎رونده‎‌ی هدف‌تان تمرکز کنید

اغلب افراد در زندگی هدف یا اهدافی دارند اما پیش از هر چیز تمام تمرکز خود را بر روی راه‌‎های رسیدن به آن می‎گذارند و در این مرحل فرو می‎مانند که این انحصار مانع از برداشتن گام‎هایی هر چند کوچک می‌‎شود. اگرچه تحلیل و بررسی پیش از ورود به هر کاری نیاز و ضروری است، اما توقف در این مرحله نیز موجب سوختن فرصت‎ها خواهد شد. از این رو سعی کنید تا از فرو رفتن در باتلاق تحقیق و تفحص خودداری کرده و با تمرکز بر برداشتن قدم‌‎ها، تک تک فرصت‎ها را به نفع خود استفاده کنید.

– راه‎‌های جدید برای فکر و هدف خود بسازید

اگرچه مشورت با افراد عاقل، مطالعه کتاب‎ها و بهره‎‌مندی از تجربیات دیگران در پیشبرد امور بسیار کارآمد است اما از آنجاکه هدفتان منحصر به شماست، خود را محدود به صرفِ آزموده‌‎های سایرین نکنید و در مواردی که روش‎های پیشین جوابگوی رسیدن به مقصود شما نیست با تلفیق آراء دیگران با درایت و خلاقیت خودتان، نسبت به ایجاد راه‌‎های تازه همت بگمارید

– آمادگی خود را بالا ببرید

لازمه‎ی بهره‎گیری به موقع از فرصت‌‎ها و ایجاد راه‌‎های نو برای تسریع و تصحیح راه در رسیدن به اهداف، بالا بودن آمادگی است. همان‎طور که اپرا وینفری می‎گوید: به نظر من شانس، تلاقی آمادگی قبلی با فرصت است.

پس برای اینکه بتوانید از فرصت‎های زندگی خود به موقع استفاده کنید و در رسیدن به هدف خود موفق شوید، خودتان را آماده‎تر کنید تا بتوانید از فرصتی که در پیش رو دارید به بهترین نحو استفاده کنید.

– از ریسک کردن نهراسید

یکی از شروط بهره‎گیری به موقع از فرصت‌‎ها خروج از محدوده‌‎ی امن زندگی، جهت استفاده از مهلت‎‌های خارج از این محدوده است، که بی شک همراه با ریسک و خطرپذیری خواهد بود. هرچند اگر ریسک کردن به درستی مدیریت نشود و تصمیماتتان به درستی و متناسب با اقدامات شما انجام نگیرد ترسناک است. اما باید بپذیرید ریسک بخشی از زندگی است چراکه هیچ کس نمی‎تواند آینده‎ی خود را پیش‎‌بینی کند و تمامی انتخاب‎های زندگی همراه با مقداری عدم قطعیت و اطمینان از حصول نتیجه همراه می‌‎باشد.

پس با علم به این موضوع، در مسیرهای جدید زندگی قدم بردارید. البته در آغاز راه، برداشتن قدم‎های کوچک میزان خطرات پیش روی شما را به حداقل خواهد رساند، و شما می‌‎توانید رفته رفته قدم‌‎های خود را بزرگتر کنید. همچنین آگاهی قبلی از کلیت مسیر، توانمندی‌‎های خود و ابزار و وسایل موجود می‌‎تواند میزان احتمال خطر و ضرر را در این راه به حداقل برساند.

در ضمن بدانید که ریسک در هر شرایطی منجر به افزایش تجربه و پختگی انسان می‎شود. همان طور که ادوارد اورت می‌‎گوید: برای موفقیت‎‌های بزرگ در زندگی باید ریسک کنید؛ اگر پیروز شوید، خوشحال خواهید بود. و اگر موفق نشوید باتجربه‎تر می‎شوید.

– از قیاس خود با دیگران دست بردارید

پیش از خلق هر فرصتی، باید این را بدانید که فرصت هر فرد متناسب با خواسته‌‎ها، توانایی‎‌ها و برنامه‌‎های او برایش رقم می‌‎خورد. لذا در لازم است تا از تلاش برای شبیه به دیگران شدن دست بردارید و به هیچ وجه خود را با سایرین مقایسه نکنید. بدین‎منظور از کمال‌گرایی‌هایی که برگرفته از رفتارها و باورهای اجتماع است دوری کنید و به جای آن به دنبال رسیدن به خودِ ایدآل‌تان باشید و سعی کنید که بهترین خودتان باشید. در این حالت است که امکان خلق فرصت‎‌ها برای شما محقق خواهد شد.

این را بدانید که موفقیت شما در گرو غلبه بر خویشتن خودتان است

– از طرز فکر ثابت خود دست بکشید و تغییر کنید

اغلب مردم جملاتی را می‎‌گویند و تکرار می‎کنند تا به کمک آنها از تغییراتی که در زندگی‎‌شان ایجاد می‌‎شود، فرار کنند. مهم نیست تغییر پیش رو کوچک است یا بزرگ؛ آنها به رویه‎‌ی ثابت خود عادت کرده‌‎اند؛ تغییر را مزاحم آرامش ذهنی و امنیت زندگی خود می‎دانند و مدام می‎گویند: «عادت کرده‌ام»، «زندگی من همین بوده و است»، «نمی‌توانم به گونه‎ای دیگر زندگی کنم»، «این روال در توان من نیست»، «سال‌ها به این صورت سپری شده و از این به بعد هم همین‎طور می‌گذرد» و …

این در حالی است که عادت به تکرارِ فکری ثابت و سر باز زدن از تغییر، لزوما موجب آرامش و امنیت نیست چراکه تاریخ ثابت کرده که اکثر تغییرات معقول و منطقی به افزایش آرامش، امنیت و رشد منجر شده است. پس اگر شما خواهان رشد واقعی و کامیابی در زندگی خود هستید، رکود فکری که عامل اصلی رکود عملی و مانع اصلی رشد است را کنار گذاشته و شهامت تغییر را در ذهن خود ایجاد کنید تا پندار ثابت شما که احتمالا با باورهای کهنه‌‎ی آباء و اجدادی گره خورده و یا از ذهنیت‎‌های منفی اجتماعی نشات گرفته به تفکری پویا تبدیل شود.

مسلما در این مسیر افزایش آگاهی، شناخت نقاط قوت و ضعف خود، بررسی و مرور اهداف و دلایل اساسی، نظم و برنامه‎‌ریزی، مشورت و الگوبرداری از موفقیت‎‌های دیگران، مثبت‎اندیشی و … می‌‎توانند در تحریک اصولی ذهن در برون‎‌رفت شما از رکود فکری کمک به سزایی بکنند.

– از افراد منفی‌باف و افکار سمی دور شوید

بی‎گمان قدم گذاردن در مسیر موفقیت و کامیابی و استفاده از فرصت‎‌های پیش رو، بدون رویارویی با اشخاص منفی‎اندیش، منتقدانی با ایرادهای ناروا، سرزنش‌‎گرها‎ و مسخره‌کننده‌‎ها نخواهد بود. و امواج منفی این دسته از افراد می‌‎تواند به راحتی بر روی هرکس اثر بگذارد و او را از ادامه راه بازدارد. از این رو اول سعی کنید با دوری از این جماعت، در مسیر خود تا حدامکان این مواجهه اجتناب‎‌ناپذیر را به حداقل برساند و دوم در صورت بروز این مواجهه‌‎ی نحس، با تقویت ذهن خود، از امواج منفی آنها اثر نپذیرید.

در ضمن لازم است بدانید یک فرد با افکار سمی می‌‎تواند حالت یا حالاتی از موارد زیر را داشته باشد:

– همیشه از شرایط موجود شکایت دارند و تلاش می‎کنند تا همه را متقاعد کنند دنیا علیه‌‎شان است

– پیوسته نگرانند و زندگی خود را با نگرانی می‌‎گذرانند

– هیچ شور و اشتیاقی برای دستبابی به اهداف خود ندارند و حتی سعی می‎کنند به آنها نیز فکر نکنند

– به سختی می‎‌توانند شادی، رضایت، هیجان مثبت، شور و اشتیاق و لذت را تشخیص دهند

– اغلب بدبین هستند و به ندرت می‎توانند یک نتیجه مثبت یا پیامدی شاد را از رویدادها تجسم کنند

– تمایل آنها به بازگو کردن وقایع بد زیاد است و نمی‎توانند برای بیان اخبار ناگوار مرز و محدوده‌‎ای ایجاد کنند

– عموما حساس و رنجور هستند و غالبا اثر وقایع بد را به خود ارتباط می‎دهند و یا صحبت‎های دیگران را کنای‌ه‎ای به خود تلقی می‎‌کنند

– مداوم انرژی مثبت را از خود دفع می‌‎کنند و امواج منفی را به خود جذب می‌‎کنند

– جرأت خروج از منطقه‎ی امن خود را ندارند و از رویارویی با چالش، ترس و شکست بیزارند

– اغلب جملات مثبت را به زبان نمی‌‎آورند مگر اینکه در ادامه‎‌ی آن، «اما»، «ولی»، «هرچند» و … و بیان جمله‌‎ای مخالف آن را بگویند

– بیشتر تلاش می‎‌کنند اطرافیان خود را از ادامه راه بازدارند و مدام امر و نهی می‌‎کنند

– اصلا موفق نیستند اما خود را نیازمند رشد و پیشرفت نمی‌‎دانند

– نسبت به شنیدن اخبار مثبت و انرژی‌‎بخش بی‎‌میل هستند و سعی می‎کنند با بیان جملات و اخبار منفی، با بیانات مثبت مقابله کنند