۱۲ راه موثر جهت لذت بردن از زندگی / وقت خود را به اندوه قرض ندهید

لذت از زندگی موضوعی بسیار کلی، با طیف وسیعی از حالات ذهنی است که برای هر فرد معنایی متفاوت دارد و هر کس از نگاه خود خوشی‎‌های زندگی را تعریف می‎‌کند.
خوردن خوراک مناسب و خوش‌‎مزه، داشتن پوشاک جذاب، آزادی در خرج کردن، رشد و موفقیت فرزندان، افزایش علم و آگاهی، ورزش و سلامت جسمی، دید و بازدید با اقوام و دوستان و …؛ هر کدام از این موارد در نگاه اشخاص مختلف می‎‌تواند بخشی از این خوشی و لذت را تامین کند. اما همه‌‎ی این موارد فقط جزئیاتی هستند که لزوما موجب شادی همه نخواهند شد.
مثلا من تاکنون درک چندانی از اهمیت لذایذِ خوردنی‌‎ها نداشته‌‎ام و صرفا سلامت و مُغذی بودن آن برایم مهم بوده است.

 

 

پس اگر بخواهیم به درکی نسبتا واحد و نزدیکتر برسیم، باید قبول کنیم که منظور از لذت از زندگی چیزی فراتر از این مثال‎‌ها است؛ چیزی که می‌‎تواند برای همه یا اکثریت جامعه موثر باشد و شادمانی و نشاط را برای ایشان به ارمغان بیاورد. در اینجا نکاتی که می‎‌تواند برای شما این خواسته را برآورده کند را می‎‌گویم:

 

– در حالِ حاضر زندگی کنید

همیشه به یاد داشته باشید که گذشته و آینده در زمان کنونی زندگی شما وجود ندارند؛ همان‎‌طور که در شعر منصوب به امام علی چنین آمده است «آنچه گذشته است از دست رفته است و آنچه خواهد آمد اکنون کجاست؟ برخیز و این فرصت بین دو نیستی را دریاب» / غرر الحکم و درر الکلم / ص ۲۲۲

ما فات مضى و ما سیأتیک فأین – قم فاغتنم الفرصه بین العدمین

پس ناراحتی برای گذشته‌‎ای که سپری شده و وجود ندارد و همچنین نگرانی و گذاشتن تمام تمرکز و وقت برای آینده‌‎ای که هنوز نیامده، به شدت از شادی زندگی کنونی شما می‌‎کاهد و دستاورد آن چیزی جز حزن و اندوه نیست.

 

بیشتر بخوانید: زندگی در حال؛ عامل خوشحالی، موفقیت و کامیابی است

 

بنابراین برای بردن حظ کافی از زندگی، لحظه لحظه‎‌ی فعلی خود را دریابید و از آن بهره ببرید. این منافاتی با بهره‎گیری از تجربیات گذشته و داشتن چشم‎اندازی برای آینده ندارد. شما می‌‎توانید بدون راه دادن غم به خود، از شکست‌‎های گذشته درس بگیرید و بدون ایجاد اضطراب از آینده‎ی نامعلوم، اهداف خود را دنبال کنید.

 

– مثبت اندیش باشید

به طور قطع، نحوه‎ی اندیشه و نگرش انسان با نوع زندگی انسان ارتباط مستقیم دارد و یک ذهن منفی‎باف، هرگز نمی‎‌تواند یک زندگی مثبت را رقم بزند. پس اگر می‌‎خواهید زندگی خود را مثبت، شاد و لذت‎بخش بکنید سعی کنید همیشه در زندگی خود نیمه‌ی پُر لیوان را ببینید، از داشته‎‌هایتان استفاده کنید، با افراد مثبت‎اندیش هم‎نشین باشید، خودتان و دیگران را ببخشید و به خاطر گذشته خودتان را سرزنش نکنید

 

در حقیت، مثبت‎اندیشی به معنی کتمان و نادیده گرفتن سختی‎‌های زندگی نیست، بلکه مثبت فکر کردن راهی است که با آن می‌‎توانید افکارتان را هدایت کنید و مسائل را از زاویه‌‎ای دیگر نگاه کنید؛ در این حالت است که وقتی در مسیر مشکلات و دشواری‎‌های زندگی قرار می‌‎گیرد، خواهید توانست با داشتن چشم‎انداز و نگرشی صحیح و سالم از زندگی خود لذت ببرد.

 

– اصل صداقت در زندگی را در پیش بگیرید

صداقت به منزله‎ی راستی و درستی در گفتار، اعمال و اندیشه؛ خصیصه‌‎ای اخلاقی است که به ایجاد اطمینان و اعتماد به خود و یا بین خود و دیگران، بهبود روابط و توسعه همدلی کمک می‌کند. اگر با خودتان صادق نباشید، تضادی میان الفاظ اعمال و افکار شما به وجود می‎‌آید و اضطرابی پنهان در وجود شما ایجاد می‎‌شود که شادی و انرژی مثبت شما را می‌‎گیرد و خودباوری و عزت نفس‎تان را نیز کاهش می‌‎دهد. و عدم صداقت با دیگران نیز فضای اعتماد و همدلی را از بین خواهد برد. که هر کدام از این دو حالت زندگی شاد شما را تحت‎الشعاع قرار خواهد شد.

 

پس تلاش کنید همیشه ابتدا با خود و سپس با دیگران صادق باشید و بدانید اول رنجیدن از حقیقت بهتر از تسکین با دروغ است و دوم لزوما حقیقتی که قصد کتمان آن را دارید ناگوار نخواهد بود بلکه نوع نگاهی که از قضاوت دیگران نسبت به آن حقیقت دارید پدید آورنده‎ی این دیگاه شما است. همچنین اگرچه شاید صداقت در از بین رفتن بعضی از ارتباطات سست و ناصحیح موثر باشد اما به طور قطع روابط شایسه را محکم‎تر خواهد کرد.

 

– به سلامت جسمی خود اهمیت بدهید

زمانی که از سلامت جسمی صحبت می‎‌شود، مهمترین چیزی که از ذهن می‎‌گذرد ورزش است. اگرچه ورزش و فعالیت بدنی بیشتر به منظور سلامتی و تناسب اندام مورد توجه قرار می‎گیرد اما این تنها تاثیر ورزش نیست بلکه تأثیرات سودمند تمرین‎‌های جسمی بر تناسب اندام و تندرستی، بهبود عملکرد قلبی عروقی، بهبود وضعیت تنفسی و سایر اثرات سازنده‎ی جسمی کاهش دهنده‎ی استرس و اضطراب و از بین برنده‎ی افسردگی است. همچنین بعد از ورزش، ترشح هورمون آندروفین در مغز افزایش پیدا می‎کند و این همان هورمونی است که موجب ایجاد احساس شادی در بدن می‎شود.

 

از این رو از بهانه‌‎های مداومی همچون «من وقت ندارم»، «من فرزند دارم»، «ورزش هزینه‎بردار است»، «با ورزش احتمال صدمه وجود دارد»، «از هفته آینده شروع می‎کنم» و امثال این‎ها دست بردارید و برای داشتن زندگی شاد، با خود صادق باشید و به سلامتتان اهمیت بدهید. و فراموش نکنید که همیشه گفته‎اند: عقل سالم در بدن سالم است.

 

– با دوستان‌ و آشنایانتان معاشرت کنید

طبیعت انسان همواره با زندگی اجتماعی سازگار بوده و ایجاد جوامع بشری همیشه یکی از مسائل حیاتی آدمی به شماره می‎رفته و می‎رود. از سویی، امروزه ثابت شده خصلت درون‎گرایی، انزوا طلبی و مردم‎گریزی نوعی بیماری روانی است. همچنین نیازهای طبیعی انسان، وی را به طور مداوم به تن دادن به زندگی اجتماعی وادار می‎کند. این روال، واقعیتی است که از بدو خلقت در وجود انسان‎ها قرار دارد؛ همان‎طور که سعدی با بهره‎گیری از آموزه‌‎های دینی می‎گوید: [المؤمن / ج ۱ / ص ۳۹ / ۳ باب ما جعل الله بین المؤمنین من الإخاء]

بنی آدم اعضای یک پیکرند	که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار	دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی	نشاید که نامت نهند آدمی

 

علاوه بر این، تحقیقات و تجربیات بشری نیز نشان داده است که راوبط اجتماعی دوستانه و مستحکم تأثیر بسیار مثبتی بر سلامت انسان می‎گذارد. به طور مثال، در پژوهشی که پژوهشگران بر روی ۶۱ زن مبتلا به سرطان تخمدان داشتند، دریافتند در آن دسته از خانم‌‎هایی که از روابط اجتماعی خوب و مداوم برخوردار بودند، میزان پروتئین تشدید کننده‎ی سرطان موسوم به “اینترلوکین ۶” در آنها کمتر است و روند بهبود آنها بهتر صورت گرفته است؛ اما در خانم‌‎های فاقد حمایت اجتماعی، مقدار این پروتئین از ۷۰ درصد بیشتر از حد متوسط تجاوز می‎کرد. این پژوهش در سال ۱۹۸۹ در دانشگاه استانفورد نیز انجام شده بود که نتایج مشابهی در بر داشت.

 

شما می‎توانید با برقراری ارتباط با آشنایان و دوستان‌ خود، از روند اشتراک‎گذاری عواطف و احساسات، ایجاد محبت، اخذ حمایت و پشتیبانی، دریافت مشارکت و همکاری، فراگیری و تقویت برقراری روابط اجتماعی، بهره‎گیری از نصایح در جهت اصلاح رفتار و … نهایت بهره را داشته باشید و در نتیجه شادی و سلامت روحی را در زندگی خود افزایش دهید.

 

– خود را بشناسید

خودشناسی بهترین راه برای کاهش تعارضات درونی و پیدایش احساس آرامش، بهبود و تسریع در تصمیم‎گیری‎ها و تشخیص اهداف واقعی، خودکنترلی و تحمل, درک و قبولِ راحت‌تر سایرین، افزایش خودباوری و مقاومت در برابر انتقادات و فشارهای اجتماعی، احساس خوشبختی و ایجاد شادی و درنتیجه لذت از زندگی و احساس سرزندگی می‎باشد

 

عمده‎ی مردم فکر می‎کنند که به درک و شناخت کاملی از خود رسیده‎اند؛ غالبا آنها در جهل مرکب به سر می‎برند. چراکه بررسی صحیح شخصیت خود، بدون داشتن مقیاسی مناسب چندان امکان‎پذیر نیست. با این وجود مقوله‎ی شناخت خود از درجه اهمیت بالاتری نسبت به شناخت دیگران برخوردار است؛ همان‎طور که لائوتسه می‎گوید: «شناخت دیگران نشانه‌ی خرَد است، اما شناخت خود نشانه‌ی روشن‌بینی است». و یا در متون دینی چنین آمده است: «برترین شناخت، خودشناسى انسان است» / عیون الحکم و المواعظ (للیثی) / ص ۱۱۱

 

یکی از مطرح‌‎ترین بررسی‌‎های روانشناسانه خودشانسی در عصر جدید توسط شِلی دووال و رابرت ویکلاند، در اوایل دهه‌ی ۷۰ میلادی صورت گرفت و در کتاب آنها به اسم «تئوری خودشناسی بی‌طرفانه» منتشر شد و تئوری آنها بدین‎‌صورت بود: «زمانی که ما به درون خود نظاره و توجه می‎کنیم، رفتار کنونی خود را ارزیابی کرده و آن را با استانداردها و ارزش‎‌های داخلی خود مقایسه می‎کنیم. و در نتیجه ما به عنوان فردی که بی‎‏‎طرفانه خودش را ارزیابی می‎کند به خودآگاهی می‎رسیم.»

 

در تئوری فوق چهار نکته‎ی ۱. توجه به درون خویشتن ۲. ارزیابی رفتار در زمان حال ۳. ملاک قرار دادن معیارهای مدنظر خود و ۴. سنجش منصفانه‎ی خود، مورد توجه قرار گرفته که در شناخت خود باید به آنها توجه ویژه داشته باشید و بدین‎وسیله ارزش‌ها، علایق، طینت و سرشت، فعالیت‌های با بهره‎وری، ماموریت زندگی و اهداف معنی‎دار، و نقاط قوت را برآورد و مورد شناخت قرار بدهید.

 

VITALS (or “VITAL Signs”)
V = Values
I = Interests
T = Temperament
A = Around-the-Clock Activities
L = Life Mission and MeaningfulGoals 
S = Strengths

 

– خوش‌رو باشید

خوش‎رویی به معنای داشتن رویی باز و گشاده، از جمله رفتاری است که همیشه در منابع اخلاقی به آن تاکید ویژه شده و این حالت ترسیم کننده‎ی طَبعی بلند، روحی زلال و رفتاری پرجاذبه است. این خصلت بهترین زمینه‎ساز برای تحکیم ارتباطات اجتماعی با دیگران است و به وسیله آن علاوه بر شاداب کردن زندگی، امکان انس‎گیری و بهره‎وری از توانمندی‎ها و استعدادهای یکدیگر جهت دست‎یابی به رشد و موفقیت‎‌های شخصی و جمعی حداکثر خواهد شد.

 

پس در جهت افزایش خوش‎رویی، ادب و خوش‎گویی با دیگران را رعایت کنید، مثبت‎اندیش باشید، لبخند بزنید و خندان باشید، در تعریف و تمجید بی‎ریا باشید و چاپلوسی نکنید، همواره خیرخواه دیگران باشید، از قضاوت نابجای دیگران دوری کنید، از معنویات بهره بگیرید، شوخ طبع باشید و در نهایت سعی کنید همیشه میزبانی گیرا و دلپذیر باشید که این ایجاد نگاهی مثبت در دیگران و برگشت تاثیر مثبت آن به شما بسیار اثرگذار خواهد بود.

 

– کمک کنید

کمک به دیگران نیز از مصادیق ارزش‎‌های اخلاقی است که اگرچه با دستورات دینی گره خورده، اما حتی در نگاه انسان‎محور آبراهام مزلو نیز از نیازهای اساسی انسان به شمار می‎‌رود به گونه‎ای که جایگاه آن در هرم سلسله‌مراتب نیازهای مزلو مشهود و قابل پذیرش است.

 

و طبق پژوهش‎های سال‎های اخیر مشخص شده است کسانی که به نیازهای سطح پایین توجه کرده و صرفا به فکر خود هستند بیشتر مستعد بیماری‎های روحی-روانی و قلبی-عروقی هستند و افرادی که حاضر به برداشتن قدم برای دیگران قدم می‎باشند افرادی پرنشاط، سالم، آسوده و مقبول همگان هستند.

 

پس با رعایت اولیت‎ها، به دیگران کمک کنید؛ چراکه این کار علاوه بر موارد یاد شده، در ایجاد حس مسئولیت و افزایش خود باوری شما تاثیر به‎‌سزایی خواهد داشت.

 

– منظم باشید

نظم در مقابل درهم برهم، عملکردی است که در آن شخص هر یک از وسایل یا امور و یا برنامه‎ها و یا حتی افکارش را به گونه‌‎ای در ارتباط با یکدیگر قرار می‎دهد که حداکثر سادگی در روندِ بهره‎برداری را به همراه داشته باشد. و کاملا گویا است که این تسهیل روال، خود در ایجاد آرامش و افزایش لذت از زندگی بسیار کارآمد است.

 

اگر شما در زندگی نظم و انضباط داشته باشید، سبب می‎شود شما بتوانید امور خود را خیلی راحت مدیریت کنید و از همین رو با سرعتی مناسب در مسیر هدف خود حرکت کنید و تا زمانی‎که شما نظم و انضباط را در امور زندگی شخصی، خانوادگی و کاری سرلوحه فعالیت‎هایتان قرار دهید، بی‎شک امور به خوبی و مطابق با میل شما مدیریت شده و در زمان مشخص شده به اتمام خواهند رسید. و ثمره آن کاهش قابل توجه استرس، اضطراب و فشار روانی خواهد بود.

 

– در هر چیز میانه‎روی کنید

نتیجه‎ی افراط و تفریط و خروج از حد معین در هر چیز، جز زیان و ضرر برای شخص نخواهد داشت. علم و تجربه نیز ثابت کرده که خوراک، خواب، تلاش و کار، هم‎نشینی با دیگران، ورزش و هر چیز دیگر بدون رعایت میانه‎روی می‎توانند به جای ثمردهی، اثر منفی بر جسم و روح انسان بگذارد. همان‎طور که روال کار افراد موفق صرفا حفظ تعادل و میانه‎روی است. و در کلام امام علی نیز خروج از این رویه، کار انسان‌‎های نادان عنوان شده: «نادان را نمی‎بینی مگر آنکه یا زیاده‎روی می‎کند و یا کوتاهی» / منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه (خوئى) / ج‏۱ / ص ۱۹۳

 

پس برای انجام درست امور، سود بردن از هر چیز و داشتن زندگی دلچسب، به دنبال تعادل باشید؛ روز و شب، جلو و عقب، زیاد وکم، خوب و بد را در هر چیزی بشناسید و به درستی از آن‎ها استفاده کنید.

 

– برای همه چیز شکرگزار باشید

غالب انسان‎ها همیشه در نعمت‎‌های خدا همچون سلامتی، حضور در جمع دوستان خوب، داشتان امکانات، داشتن شغل خوب، حضور در بین والدین دلسوز غرق هستند اما همچون یک ماهی که در آب غرق و شناور است، درکی از نبود این نعمت‎ها را نداشته و تا از دست دادنشان، قدر آنها را نمی‎دانند.

 

تمرکز بر داشته‎‌های خود در زندگی و سپاس‎‎گزاری از خداوند به عنوان خالق همه‎ی این دارایی‎‌ها، راهی آسان در ایجاد آرامش ذهنی و سلامتی روح است چراکه علاوه بر ایجاد نگرش مثبت در ذهن، وجود آفریننده‎ای قادر را به شما یادآوری می‎شود که می‎تواند در زمان و شرایطی به شما لطف و بخشش داشته باشد.

 

پس صبح‎ها، در وقت بیدار شدن و یا شب‎ها، در زمان خواب که ذهن شما در حالت آلفا قرار دارد، با مرور داشته‎های زیبای خود، ذهن خود را با این نعمت‎ها عجین کنید و با شکرگزاری، از انرژی مثبت حاصل از این شُکر و نعمت‎ها به زندگی خود رنگ و بوی شاداب بدهید. توجه کنید که شکرگزاری نباید به این دو وقت محدود شود و در هر لحظه از شبانه‎روز می‎تواند زمانی خوب برای آن باشد. هرچند بهترین زمان‎های آن دقیقا با اوقات نمازهای یومیه و نماز شب تطابق دارد.

 

– هوش هیجانی خود را تقویت کنید

هوش هیجانی یا هوش عاطفی توانایی است که فرد را قادر می‎کند هیجان‌ها و احساسات خود را بشناسد، این هیجانات و احساسات را مدیریت و کنترل کند، در شرایط بحرانی و اضطراب‎آور با انگیزه دادن به خود, از تشویش و سرآسیمگی جلوگیری کند، هیجان‌ها و احساسات دیگران را نیز بشناسد و از این شناخت در جهت مدیریت صحیحِ راوبط با آنها استفاده نماید. دانیل گولمن نویسنده کتاب هوش هیجانی [Emotional Intelligence] بر این باور است هوش عاطفی شامل خودآگاهی و مهارت تکانشگری (تکانشگری یک حالت شخصیتی است که دارای چهار جنبه می‎باشد: ۱. گرفتن تصمیمات عجولانه ۲. فقدان پشتکار و تلاش ۳. فقدان دور اندیشی ۴. تمایل غیرارادی بر احساسات تازه)، پایداری، اشتیاق و انگیزش، همدلی، و مهارت‌های اجتماعی می‌شود.

 

 

پژوهش‌‎های جدید علم مدیریت بر این اعتقادند که افرادِ با هوش هیجانی بالا، آمادگی و توان زیادتری در رهبری و مدیریت یک تشکیلات و نیروهای تحت کنترل خود دارند. همچنین هوش هیجانی بالا بیش از وظیفه‎شناسی و وجدان کاری بالا برای بهبود عملکرد و ماندگاری کارمندان و کارکنان یک سازمان موثر است. از این رو، هوش عاطفی بالا در روند مدیریت و کنترل امور شخصی و زندگی نیز بسیار کارآمد و اثرگذار است.

 

پس برای تقویت هوش هیجانی خود کوشش خود را در جهت افزایش خودآگاهی و شناخت احساسات خود، ازدیاد مسئولیت‌پذیری، تقویت مهارت‎‌های شنیدن, دیدن و نوشتن، آسان‎گیری و دوری از پیچیده کردن کارها، تحمل رفتار دیگران حداکثر کنید.