همه ی انسان‌ها همیشه به دنبال رسیدن به یک زندگی ایدال و قابل قبول هستند؛ ولی علیرغم تلاش‌های بسیار زیادی که عمده‌ی آنها به کار می‌بندند، بسیار از این تلاش‌ها نافرجام بوده و نتایج چندان رضایت‌بخشی را در بر ندارد.
اگر به بررسی حقیقت داشتنِ موضوع فوق بگردیم و علت رخ دادن آن را نیز جویا شویم، خواهیم دید که در واقع، اکثر کسانی که در حوزه‌ای از زندگی خود (مثل کسب ثروت، رسیدن به عشقشان، دست‌یابی مدارجی بهتر از علم و دانش و ….) تلاش و کوشش می‌کنند، به احتمال بسیار زیاد در آن حوزه موفقیت‌های قابل قبولی را به دست آورده و احتمالا خواسته‌شان برآورده می‌شود، اما با این حال، این حصولِ خواسته و موفقیتِ نسبی عموما نمی‌تواند حس خوب و رضایت را برای ایشان به همراه داشته باشد.
چرخ زندگی و داشتن یک زندگی ایده‌ال
در حل مسئله فوق، تحقیقات و بررسی‌های زیادی صورت گرفته که نتیجتا با موضوعی به نام “چرخ زندگی” که عموما با بیانات پل جی مایر (Paul J. Meyer – پیشگام صنعت خودسازی) آن را می‌شناسند، علت بروز این موضوع به خوبی مشخص شده است.
در واقع ما در روند زندگی روزمره‌مان چرخی داریم به نام چرخ زندگی؛ و زمانی در زندگی حالمان خوب است که این چرخ درست بچرخد. به بیانی دیگر، همچون یک خودرو، یا یک کالسکه که فقط در زمان متعادل بودن و روبراه بودن چرخ‌هایش، می‌تواند به خوبی حرکت کند، زندگی ما نیز زمانی به خوبی رو به رشد، شکوفایی و جذب حس و حال خوب حرکت می‌کند که چرخش دارای شرایطی نرمال بوده و به خوبی بچرخد.
تعادل چرخ زندگی، زندگی خوب را رقم می‌زند
در حقیقت چرخ زندگی هر کس از تعدادی ستون تشکیل شده که بزرگی و کوچکی این ستون‌ها شاکله‌ی چرخ را تشکیل می‌دهند؛ و اگرچه که کوچک بودن ستون‌های چرخ موجب کوچک شدن اندازه‌ی چرخ و درنتیجه کاهش سرعت حرکت رو به جلوی زندگی می‌شود (آنهم با وجود چرخش مداوم چرخ‌ها)؛
اما آنچه که می‌تواند مانعی برای این حرکت (خواه تند و خواه کند) شود، نامتعادل بودن اندازه‌های این ستون‌هاست که سبب نامتوازن شدن چرخ و خروجِ شاکله‌ی چرخ از یک دایره می‌شود؛ و ناگفته مشخص است، زمانی که ما به جای یک دایره، از یک چند ضلعی برای حرکت هر چیز استفاده کنیم، حرکت دادن آن چیز بسیار سخت خواهد شد.
چرخ زندگی ۱۰ ستون دارد
با نظر به آنچه که در بالا گفته شد، اگر بخواهیم وضعیت حرکت رو به جلوی خود را در زندگی مورد ارزیابی قرار دهیم، ابتدا باید ستون‌های چرخ زندگی خود را شناخته و آنها را از نظر اندازه و بزرگی با هم مقایسه کنیم؛ همان طور که گفته شد، اگه اندازه و بزرگی این ستون‌ها با هم یکی باشد، چرخ ما کاملا گرد بوده و خیلی بهتر می‌چرخد، اما اگر ستون‌ها دارای اندازه‌های متفاوتی باشند، چرخ ما از تقارن و گردی خارج خواهد شد و این سبب عدم حرکت آن و دوری زندگی ما از حالت ایده‌ال و مطلوب خود خواهد شد.
پس در ابتدا بدانید که چرخ زندگی هر کس دارای ۱۰ ستون است
- خانواده
- روابط
- سلامتی
- تفریح
- شرایط مالی
- رشد شخصی
- سبک زندگی
- شغل
- منش
- معنویت
و پس از آن باید بدانیم که برای ایجاد یک زندگی موفق و رو به رشد و داشتن بیشترین حس و حال خوب در زندگی، لازم است که با برنامه‌ریزی صحیح و عملکردی حساب‌شده، بین ستون‌های چرخ زندگی خود بیشتر تعادل را برقرار کنیم؛ البته اگرچه اندک نگاهی به هر کدام از این ستون‌ها موضوع را روشن می‌کند، اما در ادامه به صورت مختصر درخصوص هر کدام از این ستون‌ها نیز صحبت خواهد شد.
خانواده
شاید بتوان گفت اولین مولفه‌ای که در زندگی می‌توان آن را به طور واضح دید و البته تنها مولفه‌ای که هر برهه‌ای از زمان از زندگی ما انسان‌ها جدا نخواهد شد (جزو لاینفک زندگی ما به شما می‌رود)؛ خانواده‌ی ما است؛ خانواده از زمان تولد (آغاز زندگیِ دنیایی) تا زمان مرگ (پایان زندگی دنیایی) همراه ما است (هر چند این خانواده در چارچوب‌ها و قالب‌های مختلفی در زمان‌های مختلف زندگی ما به حیات خود ادامه می‌دهد)
از همین رو، یکی از مهمترین عواملی که در راستای بهبود روند زندگی خود بایستی به ایجاد تعادل بین آن با سایر عوامل توجه ویژه داشت، مسئله ی خانواده است. توجه به این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که خانواده یکی از بزرگترین ممر ارتزاق عاطفی، روحی و روانی ما انسان‌ها به شمار می‌رود و خط زدن آن در زندگی به منزله‌ی کمرنگ کردن و یا حذف کامل موارد یاد شده است.
روابط
ارتباطات و روابط نیز یکی از عوامل بسیار مهمی است که جز جدا نشدنی زندگی ما انسان‌ها (به عنوان موجوداتی اجتماعی) را تشکیل می‌دهد. در واقع با برقرار ارتباط است که ما انسان‌ها یاد می‌گیریم، رشد می‌کنیم، تجربه کسب می‌کنیم و ….؛ و با وجود برقراری ازتباط با سایر انسان‌ها است که ما انسان‌ها تعریف می‌شویم، شأن و منزلت پیدا می‌کنیم، رفع نیاز می‌کنیم و احساساتمان را تامین می‌کنیم.
پس کاملا مشخص است که عدم ایجاد تعادل بین این مولفه با سایر مولفه‌ها نیز موجب ایجاد خلل در روند زدنگی می‌شود و به نوعی باعث ورود خدشه به هویت انسانی ما خواهد شد.
سلامتی
این موضوع نیز کاملا مشخص است که تا ما از وضعیت جسمانی خوبی برخوردار نباشیم، نمی‌توانیم به خوبی به سایر ابعاد زندگی خود پرداخته و در روند اجرایی آنها موفق عمل کنیم. و همان طور که از قدیم گفته‌اند عقل سالم در بدن سالم است و لذا کسی که برای سلامتی خود حرکت و تلاش می‌کنند، عموما از ذهنی توانمندتر و شرایط فکری بهتر برخوردار است.
تفریح
اگر در مسیر یک زندگی خوب، فراموش شود که به فکر تفریحات سالم و کنار گذاشتن وقتی از روزمره خود برای فراغت‌ها باشیم؛ مطمئنا گذشت زمان خیلی زود خستگی، کسالت، فشارهای درونی و … را برای ما به ارمغان خواهد آورد و عرصه را بر ما تنگ خواهد نمود، چراکه عدم بهره‌گیری از تفریحات و روش‌هایی این چنینی، سبب خواهد شد که نشاط از زندگی ما رخب برببندد؛ لذا قطعا یکی دیگر از مواردی که در ایجاد یک چرخ زندگی متعادل باید مدنظر قرار گیرد، همین توجه به تفریحات سالم، معقول و البته به اندازه (نه زیاد و نه کم) است.
شرایط مالی
شاید در برهه‌های مختلفی نتوان این جمله را تایید کرد که شرایط مساعد مالی (پول) قطعا شرایط خوب زندگی را رقم خواهد شد و خوشبختی را برای انسان به همراه خواهد داشت؛ اما چیزی که واضح و مبرهن است، این است که مادیات نیز جز لاینفکی از زندگی هر انسان است و فقدان آن می‌تواند موجب نقصی در روند زندگی بشری شود.
پس بهبود شرایط مالی نیز چیزی است که می‌تواند برای ایجاد تعادل و توازن در زندگی انسان موثر بیافتد؛ البته همان طور که در بالا اشاره شد، زمانی این ستون از چرخ زندگی می‌تواند بیشتر اثر مثبت را بگذارد که از نظر بزرگی به اندازه‌ی سایر ستون ها باشد.
رشد شخصی
احتمالا بارها و از زبان افراد موفق زیادی شنیده باشید که بهترین سرمایه‌گذاری، سرمایه گذاری بر روی خودمان است؛ بله، در واقع زمانی که ما برای رشد خود تلاش و کوشش بکنیم، آمادگی‌مان برای رویارویی با هر شرایط و حرکت بهتر و سریعتر در هر مسیری را پیدا خواهیم کرد و همین موضوع نیز موجب بهبود روند زندگی خواهد شد.
البته قطعا رشد شخصی زمانی بهترین اثربخشی را خواهد داشت که بتواند تمامی جنبه‌های مهم زندگی (همان ستون‌های چرخ زندگی) را پوشش دهد و عادت حرکت متوازن در همه ی ابعاد را در فرد ایجاد کند.
سبک زندگی
مطمئنا تا به امروز بارها انسان‌های مشهور و بزرگی را دیده‌اید که در رشته، زمینه و یا حوزه‌ای خاص بسیار بزرگ، مشهور، مطرح و موفق شده‌اند اما با این وجود احساس خوشبختی در آنها وجود نداشته و یا زندگی آنها مملو از چالش‌ها و ناملایمات بوده است؛ علت این است که این افراد در زندگی خود دسته‌بندی‌های زمانی متنوعی برای جای دادن همه ی ابعاد زندگی‌شان را نداشته اند و تقریبا عمده ی وقت خود را صرف همان یک زمینه‌ای می‌کردند که درصدد رسیدن به حد اعلایش بودند.
اما اگر شما بتوانید زندگی خود را به صورت حساب شده‌ای تقسیم بندی کنید، نحوه بهره‌برداری از هر وقت و هر زمانی را به خوبی تنظیم کنید و سبک زندگیتان را به گونه‌ای بچینید که بتواند ابعاد مختلف جسمی، روحی، عاطفی، روانی و … پوشش دهد؛ این خود تضمین کننده‌ی ایجاد یک چرخ زندگی متعادل برایتان است.
شغل
اگرچه مسئله‌ی شغل در تمام تاریخ جزئی جدانشدنی از انسان ها (بویژه آقایان) بوده است، اما امروزه به دلیل گره خوردن آن به مسائلی همچون نگاه اجتماعی، مادیات و … بیش از هر زمانی مورد توجهِ عمومِ مردم (حتی خانم‌ها) است؛ و ناگفته مشخص از که داشتن یک حرفه‌ی مناسب از ضروریات امروزی زندگی بشری به شمار می‌رود.
اما باید توجه داشته که توجه ویژه‌ی اجتماع امروزی به مسئله‌ی شغل نباید موجب شود که این جنبه از زندگی بشری سایر جنبه‌های زندگی او را تحت‌الشعاع قرار دهد و باعث ایجاد عدم تناسب در چرخ زندگی‌اش شود.
منش
اینکه در زندگی خود جهت نوع شخصیتی داشته باشید و عادات و خلق و خوی شما چگونه باشد، بسیار در عکس‌العمل شما نسبت به سایر ستون‌های چرخ زندگیتان موثر است؛ در واقع اگر برای تعادل چرخ زندگیتان درصدد ایجاد توازن بین تمامی مولفه‌ها بر بیایید، اما به منش و شخصیت خود توجه ننمایید؛ شاید مدتی در مسیر ایجاد توازن پیشرفت اندکی داشته باشید، اما خیلی زود به دلیل منش مغایرتان با این شیوه‌ای که در پیش گرفته‌اید، بازگشت شما به رویه‌های سابق رقم خواهد خورد.
پس در کنار برنامه‌ریزی و تلاشی که برای ایجاد تناسب بین تمامی ستون‌های چرخ زندگیتان دارید، بایستی در تصحیح منش‌تان متناسب با این مولفه‌ها هم تلاش و جدیت داشته باشید.
معنویت
امروزه تقریبا بر کسی پوشیده نیست که انسان‌ها از دو ساحت مادی و معنوی تشکیل شده‌اند؛ لذا هر کس که بخواهد در زندگی به شرایط مطلوبی دست پیدا کند، لازم است در کنار توجه به بُعد مادی، به بُعد معنوی خود نیز توجه ویژه داشته باشد و با روش‌های مختلفی همچون توسل، توکل، تقریب و نزدیکی بیشتر به خداوند (خالق بشری و تمامی جهان هستی) و … این ساحت خود را نیز مورد عنایت ویژه قرار داده و رشد دهد.
البته توجه مجدد به این نکته نیز حائز اهمیت است که ورودِ افراطی به این بخش نیز همچون سایر موارد می‌تواند اثری سوء در روند تکاملی زندگی داشته باشد. به بیانی دیگر، اگرچه ساحت معنوی آدمی بسیار مهم و موردتوجه است، اما همینکه به صورت افراطی خود را درگیر این بخش از وجود انسانی خود بکنیم و با هضم شدن در آن، به نوعی خود را از تمامی مادیات دور کرده و تارک دنیا شویم، باز هم خللی بسیار قابل توجه را در زندگی خود بوجود خواهیم آورد.
نتیجه گیریبا نظر به آنچه که در بالا گفته شد، مشخص است، زمانی ما می‌توانیم یک زندگی خوب، موفق، شاد و … را برای خود رقم بزنیم که ضمن توجه به تمامی ابعاد زندگی خود و تلاش برای رشد همه‌ی آنها، در هیچ یک از موارد از حدِ تعادل و میانه روی تجاوز نکنیم و با زیاده روی در هر کدام از این ابعاد، موجب انحرافِ مسیر معقول و مثبت زندگی خود نشویم. |
محک چرخ زندگی خود
حال که متوجه موضوع چرخ زندگی، اهمیت آن در زندگی و المان‌های مهم آن شدید، لازم است تا به بررسی وضعیت آن در زندگی خود بپردازید و با تست هر یک از المان‌ها (ستون‌ها) وضعیت چرخ زندگی خود را آنالیز کنید. برای این منظور، لازم است تا به هر یک از ستون‌های چرخ زندگی خود نمره‌ای از یک تا ده بدهید (یک به منزله‌ی بدترین شرایط هر مؤلفه در زندگی شماست و ده نیز به منزله‌ی بهترین شرایط)
پس از آن، کافی است تا با قرار دادن نمرات هر یک از مولفه‌ها در ستون‌های چرخ زندگی، به ترسیم خروجی کار بپردازید و نهایتا نتیجه را به صورت تصویری و برداری مشاهده کنید. توجه کنید که درجه بندی‌ها باید براساس دوایری متحدالمرکز و اما با شعاع‌هایی به بزرگی یک تا ۱۰ (سانت یا هر مقیاسی که مدنظر دارید) باشند تا نتیجه صحیح از آب درآید.
بی شک اگر تاکنون به مسئله‌ی چرخ زندگی خود توجه نکرده باشید، بایستی با تصویری نامتوازن و بهم‌ریخته (مثل تصویر زیر) مواجه شوید که چندان شباهتی به یک دایره یا یک چرخ ندارد.
تصحیح وضعیت چرخ زندگی
البته اگر در زمان محک چرخ زندگی خود با وضعیتی نامطلوب همچون تصویر فوق روبرو شدید، جای نگرانی نیست؛ چراکه شما می‌توانید با روش‌ها مختلف، تمرکزی بیشتر بر روی موارد مغفول واقع شده در چرخ زندگی خود ایجاد کنید و با کمی صبر و حوصله، آن موارد را نیز به اندازه‌ی کافی رشد داده و در چرخ زندگی خود بزرگ کنید. در این راستا، لازم است بایدها و نبایدهایی که برای بازگشت تعادل به چرخ زندگیتان لازم است، را مشخص کرده و به منظور انجام یا ترک آنها حرکت نمایید.
