بازی‌های هوشمندانه برای کودکان پیش‌دبستانی

معرفی چند نمونه بازی هدفمند برای کودکان پیش دبستانی

بازی چتر نجات:

در این بازی کودکان به شکل دایره دور یکدیگر جمع می‌شوند و یک پارچه بزرگ را به صورت گروهی در هوا نگه می‌دارند. یکی از کودکان باید توپ را روی پارچه بیاندازد و کودکان دیگر با استفاده از پارچه آن را بالا و پایین بیاندازد. در این بازی هدف این است که کودکان با هماهنگی حرکت کنند و مانع از افتادن توپ به روی زمین شوند. در ادامه می‌توان برای افزایش پیچیدگی بازی از چند توپ به صورت همزمان استفاده کرد. این بازی علاوه بر بهبود تعامل اجتماعی و افزایش تمرکز کودکان به افزایش هماهنگی بین چشم و عضلات آن‌ها نیز کمک زیادی می‌کند.

بازی اردک اردک غاز:

این بازی یکی از بازی‌های مورد علاقه کودکان بوده که نمونه‌ای عالی برای آموزش تفکر استراتژیک به کودکان محسوب می‌شود. کودکان در این بازی باید به‌صورت دایره‌ای بنشینند و یکی از بچه‌ها در بیرون از دایره و به دور کودکان شروع به راه رفتن می‌کند و به نوبت به سر هر کودک ضربه می‌زند و می‌گوید «اردک». اما یکی را به دلخواه خود به عنوان “غاز” انتخاب می‌کند و با زدن بر روی سر او و گفتن کلمه غاز. آن کودک باید از جایش بلند شود و دنبال کودکی که به سر او زده برود. کودک اول باید یک بار دور دایره بدود و تا قبل از اینکه “غاز” او را بگیرد، جای آن کودک را بگیرد و بنشیند. اگر موفق نشود، “غاز” به صندلی خود باز می‌گردد و بازیکن اصلی در اطراف دایره ادامه می‌دهد.

زمانی‌که بچه‌ها این بازی را انجام می‌دهند، به این فکر می‌کنند که چگونه یک «غاز» (مانند کسی که توجه نمی‌کند) انتخاب کنند که به آنها شانس بیشتری برای بازگشت به صندلی‌هایشان بدهد. اردک، اردک، غاز به کودکان می‌آموزد که از قبل برنامه ریزی کنند و به آن‌ها بازخورد فوری در مورد کیفیت تصمیماتشان می‌دهد.

بازی‌های هنری:

بازی‌ها و فعالیت‌هایی مانند نقاشی کردن و رنگ‌آمیزی علاوه بر افزایش خلاقیت کودکان می‌تواند جنبه‌های آموزشی داشته باشد. معلم یا والدین می‌توانند با تهیه کتاب‌های رنگ‌آمیزی آن‌ها را با مفاهیم مختلفی مانند رنگ‌ها، اشیاء، حیوانات، مشاغل و بسیاری از مفاهیم دیگر آشنا کنند.

صندلی‌بازی به روش جدید

در صندلی‌بازی مرسوم بچه‌ها باید دور صندلی‌هایی که تعدادشان یکی از تعداد بچه‌ها کمتر است بچرخند و هرکسی که نتواند یک صندلی برای نشستن پیدا کند از بازی خارج می‌شود. بچه‌ها در این حالت ممکن است همدیگر را هل دهند تا خودشان بتوانند بر روی صندلی بنشینند، اما در شیوه جدید این بازی که مورد تایید روانشناسان است بازی به شکل دیگری انجام می‌شود. مثلاً اگر ده بچه در بازی حضور داشته باشند تعداد نه صندلی در کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند و از بچه‌ها خواسته می‌شود همه با هم روی آن نه صندلی بنشینند. اگر کسی نتواند روی صندلی بنشیند همه می‌بازند. در مرحله بعد تعداد صندلی‌ها هشت عدد می‌شود و بازی به همین صورت ادامه پیدا می‌کند. صندلی‌بازی اگر به این روش انجام گیرد یک بازی مناسب برای آموزش همدلی به کودکان نیز به شمار می‌رود.

بازی چتر نجات

در این بازی بچه‌های پیش دبستانی دور یک دایره می‌ایستند و یک پارچه بزرگ را روی هوا نگه می‌دارند. یک نفر یک توپ روی پارچه می‌اندازد و بچه‌ها آن را با کمک پارچه به بالا و پایین می‌اندازند. همه باید تلاش کنند که هماهنگ حرکت کنند تا توپ به پایین پارچه سقوط نکند. در مراحل بعدی می‌توانید همزمان از چند توپ استفاده کنید تا بچه‌ها با چالش بیشتر مواجه شوند. انجام این بازی مناسب کودکان پیش دبستانی است و  به تقویت هماهنگی بین چشم و عضلات آن‌ها کمک شایان توجهی می‌کند. علاوه بر این با انجام این بازی بچه‌ها اهمیت کار تیمی و همکاری را یاد خواهند گرفت. آن‌ها می‌آموزند که برای موفقیت خود باید به دیگران کمک کنند تا آن‌ها نیز کیفیت کارشان را بالا ببرند.

بازی نبین و بگو

برای انجام این بازی مناسب کودکان ۶ ساله، یک کیسه پارچه‌ای نسبتاً بزرگ انتخاب کنید و درون آن چند وسیله مختلف بریزید. مثلاً توپ، عروسک، کلید، شانه، خط‌کش و… . سپس از بچه‌ها بخواهید بدون اینکه درون کیسه را نگاه کنند با دست اشیاء داخل کیسه را لمس کنند. بعد از این‌ که در یک زمان مشخص، وسایل را لمس کردند از آن‌ها بخواهید هر تعداد وسیله که با لمس‌کردن شناسایی کرده‌اند را نام ببرند. برنده بازی کسی است که تعداد بیشتری از وسایل داخل کیسه را شناسایی کرده باشد. کودکان پیش دبستانی در این بازی باید بدون استفاده از چشم‌هایشان، حس لامسه خود را به کلمات متصل کنند. این بازی برای تقویت حس لامسه و افزایش تمرکز کودکان بسیار مفید است.

سر پایین دست بالا

این بازی نیاز به ۱۴ بازیکن دارد و برای انجام در پیش دبستانی و  مهدکودک بسیار مناسب است. البته اگر تعداد بچه‌ها کمتر از چهارده نفر باشد هم می‌توان آن را بازی کرد. در این بازی هفت نفر از بچه‌ها به یک گوشه از کلاس می‌روند و هفت نفر دیگر سرهایشان را روی میز می‌گذارند و دستانشان را بالا می‌گیرند. بچه‌هایی که گوشه کلاس بودند هر کدام دست یکی از کسانی که سرشان پایین است را لمس می‌کنند. بعد با اشاره مربی کودکان بلند می‌شوند و هر نفر سعی می‌کند بفهمد چه کسی دست او را لمس کرده است. هر کسی که درست حدس بزند جایش را با فردی که دست او را لمس کرده است عوض می‌کند.

این بازی کمک زیادی به برقراری ارتباط  کودکان پیش دبستانی خواهد کرد. درواقع به وسیله این بازی مهارت اجتماعی کودکان پیش دبستانی توسعه پیدا می‌کند و نام همکلاسی‌هایشان را نیز یاد می‌گیرند. این بازی برای تقویت هوش اجتماعی کودکان هم مناسب است. بازی‌های متنوع و زیادی برای تقویت انواع هوش کودکان وجود دارد که در مقاله «بازی برای تقویت هوش کودکان» به بهترین موارد آن اشاره شده است.

بازی چراغ سبز چراغ سبز

این بازی به این صورت انجام می‌شود که یک از بچه‌ها یک سمت زمین می‌ایستد به طوری که بچه‌‌های دیگر را نبیند. سپس با اعلام چراغ سبز بچه‌های دیگر می‌توانند به سمت او حرکت کنند. ولی وقتی او اعلام کرد که چراغ قرمز است همگی باید بدون حرکت در جای خود ثابت بمانند. هر کسی در حین چراغ قرمز حرکت کند از بازی خارج می‌شود.

این بازی برای آموزش صبر به کودکان پیش دبستانی نیز بسیار مفید است. بچه‌ها همان‌طور که به خط پایان نزدیک‌تر می‌شوند یاد می‌گیرند چگونه منتظر لحظه مناسب برای حرکت به سمت خط پایان باشند.

بازی شیرهای خوابالو

یکی از مهارت‌هایی که در کودکان پیش دبستانی به شدت نیاز به تمرین و یادگیری دارد مهارت تمرکز کردن است. شیرهای خوابالو یک بازی سرگرم‌کننده برای کودکان پیش‌دبستانی است که برای یادگیری این مهارت مهم زندگی گزینه خیلی مناسبی به شمار می‌آید. در این بازی همه بچه‌ها  وانمود می‌کنند که خواب هستند. سپس یک نفر در میان آن‌ها راه می‌رود و بدون اینکه به کسی دست بزند با حرف‌های طنز‌آمیز و شوخی‌های کلامی آن‌ها را وادار می‌کند تکان بخورند یا بخندند. آخرین کودکی که هنوز در حال خوابیدن باشد برنده بازی است. در ابتدا ممکن است این بازی برای کودکان پیش‌دبستانی سخت باشد، چون آن‌ها بلد نیستند یک جا ثابت بمانند و باید تلاش کنند روی تکان نخوردن عضلاتشان تمرکز کنند.

بازی بیست سوالی

بازی بیست سوالی برای فکرکردن و معاشرت کودکان پیش دبستانی و شش ساله با یکدیگر عالی است. این بازی باعث می‌شود بچه‌هاس پیش دبستانی با هم صحبت کنند و مهارت‌های اجتماعی را در خودشان پرورش دهند. آن‌ها باید به سوالات دیگران گوش کنند و با توجه به سوالات آن‌ها سوال مناسب بپرسند تا به جواب برسند. بازی‌های مانند بیست سوالی برای تقویت مهارت‌های ارتباطی مخصوصاً در سنین پیش‌دبستانی بهترین و مناسب‌ترین گزینه هستند. در همین ارتباط می‌توانید مقاله «بازی برای تقویت مهارت‌های ارتباطی کودکان» را مطالعه کنید.

بازی گروهی طناب‌بازی

طناب‌بازی یکی از بازی‌های سرگرم‌کننده برای کودکان پیش‌دبستانی است که بهتر است در فضای باز انجام شود. یک طناب بلند پیدا کنید و از دو کودک بخواهید دو طرف آن را بگیرند و طناب را بچرخانند. کودکان می‌توانند وقتی طناب در حال چرخیدن است به داخل آن بپرند یا اگر سنشان کم است وقتی طناب ثابت است این طرف و آن طرف طناب بپرند و آماده شوند. از بچه‌ها بخواهید تعداد پرش‌های خودشان را بشمارند. طناب‌زدن مهارت‌های فیزیکی مانند تعادل، قدرت بدنی و هماهنگی را در کودکان توسعه دهد.

قطار بسازید

روش بازی: برای این بازی به چند جعبه مقوایی بزرگ نیاز دارید که کودک و دوستانش بتوانند راحت داخل آن بنشینند. بعلاوه، ابزار کار نیز همچون کاغد رنگی، چسب، ماژیک، مداد رنگی، استیکر و … به آنها بدهید و از آنها بخواهید تا هر کدام جعبه خود را به قطار تبدیل کنند. هنگامی که آنها می خواهند قسمت بیرونی واگن خود را تزیین کنند و برای آن چرخ، پنجره یا … بگذارند، آنها را راهنمایی کنید تا با همکاری هم چند واگن پشت سر هم قطار را بسازند.

نکته آموزشی این بازی: پشتکار. این بازی که مبتنی بر کار گروهی است، حس انجام، ادامه و به ثمر رساندن کاری را به کودک منتقل می کند. کودک با این بازی می آموزد در نتیجه تلاش های خود به نتیجه خوبی می رسد. می آموزد برای رسیدن به هدف باید تلاش کرد و در این مسیر از دوستان نیز کمک گرفت.

بازی دور یا نزدیک

روش بازی: یکی از کودکان را به عنوان یابنده انتخاب کنید. او را به بیرون اتاق بفرستید تا بچه های دیگر چیزی را در اتاق مخفی کنند. از یابنده بخواهید وارد اتاق شود. از او بخواهید مثلا توپ قرمز مخفی شده را بیابد. هنگامی که او به محل اختفای توپ نزدیک شد، با ضربه های سریع روی میز بزنید ولی اگر از محل دور می شد، فاصله ضرب‌آهنگ ها را بیشتر و صدا را ضعیف تر کنید. این کار را باید تا زمانی انجام دهید تا یابنده توپ موردنظر را بیابد.

نکته آموزشی این بازی: همکاری. این بازی حس همکاری را میان کودکان تقویت می کند. آنها با این بازی می آموزند که چگونه با همکاری هم می توانند توپ قایم شده را بیابند و این همکاری چقدر لذت بخش و شاد است.

حدس کلمات

روش بازی: به نوبت از بچه ها بخواهید چیزی در ذهن خود تصور کنند و آن را توضیح دهند. به طور مثال: «چیزی که من تصور کرده ام سبز رنگ است.» کودکان دیگر باید حدس بزنند که آن چیست: «درخت!»، «تی‌شرت بابا!» یا .. . هر کس درست حدس بزند می تواند کلمه ای در ذهن خود تصور کند.

نکته آموزشی این بازی: صبر. کودکان با این بازی صبر کردن را می آموزند. این بازی باعث می شود تا کودکان ساکت و آرام بنشینند و به حرف های دیگران گوش کنند تا نوبتشان فرا برسد.

دیدن نیمه پر لیوان

روش بازی: شروع به تعریف داستانی کنید که با یک اتفاق بد و منفی آغاز می شود (یک روز رادین احساس عصبانیت داشت زیرا هوای بیرون خیلی گرم بود …). از کودک بخواهید داستان را به گونه ای ادامه دهد که اوضاع بهتر شود. به طور مثال، «اما از شانس خوب، یک دریاچه خنک در آن نزدیکی ها بود که می توانست در آن شنا کند.» سپس کودک دیگری یک داستان با شروع منفی نقل می کند و کودکی دیگر آن را به روش مثبت ادامه می دهد.

نکته آموزشی این بازی: مثبت اندیشی.

گفتن حقیقت

روش بازی: اعضای خانواده را دور هم جمع کنید و به همه شرکت کننده ها اجازه تمام کردن جمله را بدهید: «من ترسیدم وقتی … »، پدر و مادر نیز می توانند با گفتن کلمات خود جمله را تمام و در بازی شرکت کنند. («من ترسیدم وقتی رادین در مغازه قایم شد و نتوانستم او را پیدا کنم»). وقتی همه این جمله را با داستان خود تمام کردند، سراغ کلمه یا عبارت نیمه تمام دیگری بروید. من خوشحال شدم .. من تعجب کردم … و … .

نکته آموزشی این بازی: صداقت. وقتی به کودک خود فرصت بیان احساساتش را می دهید، در واقع به او می آموزید می تواند بدون ترس احساسات واقعی خود و حقیقت را بیان کند. کودکان با نگاه کردن به داستان های پدر و مادر یاد می گیرند تا حقیقت را بگویند. هنگامی که بسیار شفاف و روشن سخن می گوید و جلوی کودک از دیگر اعضای خانواده حمایت می کنید، به طور غیر مستقیم رفتار سالم و درست را به کودک آموزش می دهید.

بازی لی لی

بازی لی لی یک بازی قدیمی برای کودکان است و در عین حال پیاده سازی آن برای کودکان بسیار آسان است . با این بازی همه ما آشنایی داریم که با گچ بر روی زمین خانه هایی با شماره می کشیم و از کودکان میخواهیم که سنگی را بر روی خانه ای پرتاب کنند و با یک پا تا آن خانه به حالت پرشی بروند و سنگ را بردارند و دوباره به همین منوال ادامه دهند.