باور، قضاوتی است که سبب میشود در ذهن فرد تردیدی وجود نداشته باشد. یعنی زمانی که ما به چیزی باور داشته باشیم، یعنی آن چیز در نگاه ما کاملا درست است، و گزاره های مرتبط با آن در جهان هستی صادق است.
از همین رو، باور سبب میشود ما همه چیز را از دریچهای داوری کرده و ببینیم که مُهر تاییدی بر چارچوب فکری و قضاوت های ذهنی ما باشد. و همین سبب میشود اقدامات ما نیز متناسب با همین شیوه نگریستن کاملا تغییر کند.
پس میتوان به راحتی نتیجه گرفته که قطعا باور و طرز فکر شما بر روند زندگی شما تأثیر میگذارد؛ خواه تاثیر مثبت یا منفی. کما اینکه تحقیقات گسترده در مورد طرز فکر نشان می دهد که طرز فکر شما در مورد خود و دنیای اطرافتان می تواند به شدت نحوه یادگیری شما، نحوه مدیریت استرس، نحوه ایجاد موفقیت، انعطاف پذیری و حتی نحوه عملکرد سیستم ایمنی شما را تغییر دهد.
استفان کاوی (Stephen Covey) اصطلاح ذهنیت فراوانی یا طرز فکر فراوانی را در کتاب پرفروش خود، هفت عادت افراد بسیار مؤثر (The Seven Habits of Highly Effective People) در سال ۱۹۸۹ ابداع کرد. او این اصطلاح را صرفاً به عنوان “مفهومی که در آن فرد معتقد است منابع و موفقیت های کافی برای به اشتراک گذاشتن با دیگران وجود دارد” تعریف کرد.
او آن را با طرز فکر کمبود (یعنی رقابت مخرب و غیرضروری) مقایسه میکند، که بر این ایده بنا شده است که اگر شخص دیگری برنده شود یا در موقعیتی موفق شود، به این معنی است که شما شکست میخورید. در نظر نگرفتن امکان برنده شدن همه طرف ها (به نحوی یا دیگری) در یک موقعیت معین.
از آن زمان، پرورش ذهنیت فراوانی به طور گسترده به عنوان یک تلاش سودمند در رشد شخصی و معنوی شناخته شده است. باور غالب این است که ایجاد یک طرز فکر فراوانی به شما این امکان را می دهد:
- یک زندگی نامحدود، کامل و رضایت بخش داشته باشید
- با وجود شرایط، شادی را تراوش کنید
- محبت ها و اقلام با ارزش را به راحتی هدیه دهید و دریافت کنید
- احساس فراوانی، خلاقیت و الهام گرفتن داشته باشید
- از فرصت های جدیدی که برایتان پیش می آید نهایت استفاده را ببرید و از آن لذت ببرید
- تجربه های به یاد ماندنی و معنادار زندگی ایجاد کنید
- در تلاش های زندگی خود احساس امنیت و اطمینان داشته باشید و نتایج موفقیت آمیزی ایجاد کنید
در ادامه بخوانید:
- قانون فراوانی چیست؟
- تفکر چاپلین درخصوص فراوانی
- نقطه مقابل باور فراوانی
- انتخاب صحیح و رسیدن به وفور
- نعمتهای بیشمار خدا
- زیادهروی نکنید
- گام های ساخت باور فراوانی
- نتیجهگیری
باور فراوانی چیست؟
باور فراوانی یعنی ایمان به این مطلب که منابع فرصت و خوشبختی و ثروت در جهان بسیار بسیار و بی نهایت زیاد است (البته موضوع این باور صرفا به همین موارد ختم نمیشود؛ این مطلب را ببینید تا با ۷ نمونه مختلف آشنا شوید). با دانستن موضوع فراوانی و باور به آن، دیگر اصلاً نیاز نیست نگران این باشیم که چیزی گیرمان نمیآید و یا اینکه کم گیرمان خواهد آمد. این موضوع محدود به مورد خاصی از نعمتهای خداوندی نیست و در واقع هر چیزی که در این دنیا برای معدود انسانهایی وجود دارد، میتواند برای دیگر انسانها نیز وجود داشته باشد؛ آنهم بدون هر گونه محدودیتی.
در واقع همهی انسانها میتوانند ثروتمند و خوشبخت زندگی کند و این یک موضوع است که باید در باور تمامی انسانها ایجاد بشود و این باور همان باور فراوانی است.
چارلی چاپلین و باور فراوانی
چارلی چاپلین یک جمله خیلی جالب دارد؛ او میگوید:
به جای اینکه جای شخص دیگری را بگیرید بهتر است بگردید و جای خودتان را پیدا کنید، چراکه در دنیا به اندازهی همهی انسانها جای کافی است.
این تفکر بسیار زیبای چارلی چاپلین یک واقعیت است که البته تا زمانی که بدان باور نداشته باشیم، نمیتوانیم از برکاتش نیز بهره ببریم.
باور کمبود چیست؟
در واقع باور کمبود، نقطهی مقابل باور فراوانی است، باور کمبود یعنی اعتقاد به اینکه از هر چیز در دنیا به اندازهی کافی وجود ندارد و اگر کمی دیر بجنبیم ما نخواهیم توانست به چیزهایی که نیاز و دوست داریم دست پیدا کنیم.
باور کمبود باوری بسیار مخرب و مضر است که باعث جنگ، نزاع، قحطی، شکاف طبقاتی و …. میشود، چراکه زمانی که این باور وجود داشته باشد، مردم برای به دست آوردن هر چیز و تصاحب دارایی ها حاضر به هر کار دور از شان و جایگاه انسانیشان میشوند و دست به رفتارهای نامناسب و ناصحیح میزنند، چراکه فکر میکنند منابع و فرصتها در دنیا کم است و اگر بخواهیم خودمان را به جایی برسانیم، بایستی به گونهای عمل کنیم که نگذارم دیگران به جایی برسند.
و این گونه است که باور کمبود رفاقتی دیرینه و کاملا نزدیک با حقد، حسادت، کینهتوزی، دشمنی و دیگر رذایل اخلاقی دارد؛ با باور کمبود، از اینکه دیگران رشد کنند و پیشرفت کنند ناراحت خواهیم شد، نسبت به اینکه دیگرا یش از ما داشته باشند حسادت خواهیم ورزید، برای اینکه دیگران بیش از ما نداشته باشند به هر اقدام غیراخلاقی دست خواهیم شد و ….
بیشتر بخوانید: چگونه جاه طلب تر باشیم (با نکات)
باور فراوانی یا باور کمبود؛ کدام صحیح است؟
اگر اندکی تحقیق و بررسی در دنیای امروزی داشته باشیم، خواهیم دید که درصد بیشتری از مردم معتقد بر باور کمبود هستند (البته این باور در هر کس عمق و ریشهای متفاوت دارد و در همه یکسان و به یک شکل نیست)، و درصد کمتری از انسانها معتقد به نامحدود بودن فرصتها، داراییهای مادی و معنوی، تعمات و … هستند.
حال سوال این است که کدام گروه باوری درست دارند؟
اگر اندکی در زندگی مردم نیز دقیق شویم و مقداری وضعیت زندگی هر کدام را نگاه نموده و با نوعِ باورشان تطبیق دهیم، خواهیم دید که اتفاقا آن دسته که تفکراتشان بیشتر با باور کمبود گره خورده، زندگیهایشان نیز با مشکلات عدیده، فقر و نداری، شرایط بد روحی و روانی و … گره خورده؛ و آن دسته که به باور فراوانی اعتقاد بیشتری دارند، از زندگی بهتر، حس و حالی خوشتر و امیدی بیشتر به زمان حال و آیندهشان برخوردارند و فارغ از اینکه داراییهای مادیشان چقدر است، واقعا خود را ثروتمند قلمداد میکنند و انصافا که باید آنها را ثروتمند نیز دانست؛ و البته میزان این احساس خوشبختی یا بدبختی، دارندگی و نداری، نخوت و یا شادابی و …. بسته به میزان رسوخ هر یک از این دو باور در فکر و زندگی هر کس، کاملا میتواند متغیر باشد.
پس آنچه که معلوم است، این است که باور فراوانی و باور کمبود، میتواند هر دو واقعیتی باشد که در زندگیهای مختلف نمود و بروز میکند. اما، باز سوال این است که:
کدام یک از دو باور فراوانی و کمبود با خلقت و ذات بشری سازگارتر است؟
نعمتهای خداوند نامحدودند
در پاسخ به سوال یاد شده باید گفت، نعمتهای خداوندِ متعال در همین جهان مادی ما بینهایت زیاد و فراوان هستند، و ساختار و چیدمانی که خداوند متعال برای این دنیا در نظر گرفته است به گونهای است که اگرچه شاید برخی از داراییها به ظاهر محدود و تمام شدنی باشند، اما کاملا واضح و مبرهن است که همیشه در پی تمام شدن یک داشته، دارایی و نعمتی بس بهتر و بزرگتر بروز پیدا میکند.
به عنوان مثال، اگرچه امروز در آمار و ارقامها خبر از تمام شدن سوختها و انرژیهای قدیمی و فسیلی در مدت زمانی محدود (چند سال، چند دهه و یا یکی دو قرن آینده) میدهند؛ اما در عوض امروز کاملا مشخص شده که انرژیهایی در کیهان و حتی کرهی خاکی ما وجود دارد که ذرهای از آن میتواند به اندازهی تمام این انرژیهای محدود و تمام شدنی کارآمد و اثرگذار باشد.
به بیان دیگر، اگرچه با گذشت زمان برخی از نعمات از این جهان رخت بر میبندند، اما پس از آنها، جهان دوباره به انسان نعمتهایی جدید و حتی بسیار بهتر را هدیه میکند و همین موضوع در مورد هر داشته، نعمت، انرژی و … ای کاملا صادق است و ثابت میکند که نعمتهای خداوند بینهایت زیاد و فراوان هستند.
در حقیقت خداوند در اهدای نعمتهایش هیچ محدودیتی ندارد و از همین رو اینکه باور کمبود نعمات را محدود و تمام شدنی قلمداد میکند، باوری کاملا اشتباه است.
با اندک نظری به آیات، روایات و …. در هر دین و مذهبی نیز به خوبی شاهد همین موضوع خواهیم بود که نعمات خداوندی هیچ محدودیتی ندارد و نباید با ذهن محدود خود خداوند و قدرت بینهایتش را محدود و تمام شدنی قلمداد کنیم.
اسراف و افراط ممنوع
البته اینکه هیچ محدودیتی در داراییهای خداوندی که همه برای بنی آدم خلق شده و در اختیار او قرار داده شده، وجود ندارد, به این معنی نیست که ما مجوز هر گونه استفادهی سوء و ناصحیحی از این داشتهها را داریم.
در واقع نظام و سیستم جهان هستی به گونهای دقیق و حساب شده آفریده شده است، که اگرچه در داشتههایش محدودیتی وجود ندارد؛ اما افراط و زیادروی در بهرهبرداری از داراییهایش موجب بروز خسران و ضرر و زیان برای خود مصرف کننده خواهد شد.
برای درک بهتر، در نظر بگیرید:
ما سالنی پر از غذاهایی متنوع، فسادناپذیر و خراب نشدنی و بسیار لذیذ داشته باشیم، اگرچه تمامی این خوراکیها مال خودمان باشد، این دلیل نخواهد شد که بخواهیم به تناول این خوراکیها در حدِ غیرمتعارف بپردازیم، چراکه خوب میدانیم پرخوری موجب دلدرد، افزایش فشارخون، افزایش چربی و کلسترول، امکان ابتلا به امراض قلبی و عروقی، سکته و … خواهد شد و نه تنها برایمان سودی نخواهد داشت، بلکه بسیار مضر نیز خواهد بود.
۱۰ قدم برای ایجاد ذهنیت فراوانی
| پذیرش قدرت افکار | تمرین قدردانی | قبول حد آسمان | شناخت و گسترش علایق و اهداف | توسعه تجارب | انتخاب عاقلانه گفتار | ارتقای ذهنیت رشد | داشتن ذهن جستجوگر | مثبت اندیشی | تکرار جملات تاکیدی |
حال که تا حدی با موضوع باور فراوانی آشنا شدید؛ خوب است بدانید با درک علائم و نشانه های ذهنیت فراوانی و کمبود، می توانید شروع به ایجاد آگاهی در مورد جایی که ممکن است در این طیف قرار بگیرید، کنید.
در ادامه ۱۰ راه برای ایجاد ذهنیت فراوانی در زندگی امروزی آورده شده است:
۱. قدرت افکار خود را بشناسید
پرورش ذهن آگاهی می تواند به رمزگشایی از زمانی که افکار شما ذهنیتی از کمبود یا فراوانی ایجاد می کنند کمک کند. با صرف زمان برای توجه به نوع افکاری که در سر شما می چرخند، می توانید شروع به تلاش آگاهانه برای تغییر افکار خود به سمت فراوانی کنید.
اقدام: اگر متوجه شدید که در هر زمینهای از زندگی نتایج شگفتانگیزی کسب میکنید، از خود بپرسید: “آیا افکار من در مورد این موضوع مبتنی بر ترس و کمبود است؟” اگر چنین است، پس بپرسید: “برای تغییر ذهنیت خود به فراوانی چه باید بکنم؟” آنها را یادداشت کنید یا برای پاسخگویی با یک دوست به اشتراک بگذارید.
۲. قدردانی را تمرین کنید
تمرین شکرگزاری یکی از قدرتمندترین و شناخته شده ترین ابزارها برای ایجاد فراوانی و شادی است. مطالعات متعددی در مورد قدرت قدردانی بر بهزیستی وجود دارد. به گفته اپرا وینفری، «اگر به آنچه در زندگی دارید نگاه کنید، همیشه چیزهای بیشتری خواهید داشت. اگر به چیزهایی که در زندگی ندارید نگاه کنید، هرگز به اندازه کافی نخواهید داشت.» در همین راستا، از تونی رابینز نقل شده است که گفت: “وقتی شکرگزار هستید، ترس ناپدید می شود و فراوانی ظاهر می شود.”
اقدام: یک دفتر خاطرات سپاسگزاری داشته باشید و هر روز آنچه را که واقعاً از آن سپاسگزار هستید بنویسید. سعی کنید حداقل ۱۰ مورد را ضبط کنید. اگر گیر کردید، به یاد داشته باشید که موارد سادهای را که اغلب نادیده گرفته میشوند، فهرست کنید، مانند تختی که در آن میخوابید، دوش آب گرم، هوای تمیزی که تنفس میکنید یا فقط فرصتی برای زندگی کردن یک روز دیگر.
۳. حد آسمان را باور کنید
دشمن فراوانی آگاهی منقطع است. یک مطالعه سرگرم کننده در هاروارد نشان داد که وقتی افراد به شدت روی یک چیز خاص تمرکز می کنند، احتمالات دیگر درست در مقابل آنها کاملاً مورد توجه قرار نمی گیرند. از بین بردن تمرکز ذهن و ایجاد آگاهی گسترده ای که ذهنیت فراوانی را تقویت می کند، حیاتی است.
اقدام: یک تمرین مدیتیشن منظم داشته باشید یا هر روز چند دقیقه را به مکانی ساکت و آرام اختصاص دهید. قصد پاکسازی ذهن خود را داشته باشید و اجازه دهید احتمالات فراوان جدیدی آشکار شود.
۴. علایق و هدف خود را پرورش دهید و به اشتراک بگذارید
درک و ایجاد اعتماد به نفس در کارهایی که هم در آنها عالی هستید و هم دوست دارید انجام دهید، راهی عالی برای تقویت باور به خودتان است. بیاموزید که چگونه هدایای خود را به اشتراک بگذارید و با خدمت به کسانی که بیشترین سود را خواهند داشت، ارزش ارائه دهید. کاری را که انجام می دهید با اطمینان از طریق حضور در یک برند شخصی به صورت آنلاین یا حضوری به اشتراک بگذارید.
اقدام: برای به اشتراک گذاشتن ارزش منحصر به فرد خود با جهان، اقدامات مداومی را در مراحل ارائه شده انجام دهید.
بیشتر بخوانید: استعداد واقعی خود را پیدا کنید / ۷ سوال ساده اما اساسی در کشف استعدادتان
۵. تجاربِ تسلطتان را توسعه دهید
بهترین راه برای ایجاد خودکارآمدی – که دانش عمیقی است که شما می توانید هر آنچه را که می خواهید در زندگی ایجاد کنید و به وفور زندگی کنید – ایجاد آگاهانه تجارب تسلط است. تجارب تسلط، تجربیات گذشته موفقیت هستند که در یک زمینه تسلط ایجاد می کنند. به عنوان مثال، اگر هر روز در کاری یک درصد بهتر شوید، یک سال بعد حدود ۳۷.۸ برابر بهتر خواهید شد و یک تجربه تسلط ایجاد خواهید کرد.
اقدام: به هدف بزرگی فکر کنید که می خواهید به آن برسید. حالا از تمام اقدامات کوچکی که برای رسیدن بدان نیاز دارید فهرستی بنویسید. روی مراحل کوچک و قابل دستیابی در فرآیند تمرکز کنید و به زودی با موفقیت به هدف خود خواهید رسید.
۶. کلمات خود را عاقلانه انتخاب کنید
زبانی که استفاده می کنید و همچنین آنچه به خود و دیگران می گویید، واقعیت شما را شکل می دهد. آیا شما داستان های کمیابی می گویید یا داستان های فراوانی؟
اقدام: هنگامی که در حال گفتگو با خود، با یک دوست، یا حتی با جهان هستید، به آنچه در مورد تجربه و باورهای خود می گویید توجه کنید. وقتی متوجه میشوید که در مورد چیزی صحبت میکنید که نمیتوانید داشته باشید، یا انجام دهید – حتی اگر آن چیزی است که واقعاً آرزویش را دارید – جلوی خودتان را بگیرید و با شجاعت بگویید: “از اینکه به من گوش دادی متشکرم، اما من در واقع میخواهم آن را قبول کنم. به این دلیل که این یک ذهنیت کمبود است و من در حال ایجاد ذهنیت فراوانی هستم.» سپس، چیزی بگویید که از ذهنیت فراوانی ممکن است.
۷. فراتر از ذهنیت رشد بسازید
مفهوم ذهنیت رشد توسط روانشناس کارول دوک (Carol Dweck) ایجاد شد و در کتاب او با عنوان “ذهنیت: روانشناسی جدید موفقیت” رایج شد . دوک می نویسد:
«در یک ذهنیت رشد، افراد بر این باورند که ابتدایی ترین توانایی های آنها را می توان از طریق فداکاری و کار سخت توسعه داد – مغز و استعداد فقط نقطه شروع هستند. این دیدگاه عشق به یادگیری و انعطافپذیری ایجاد میکند که برای موفقیت بزرگ ضروری است.»
ذهنیت رشد به طور مستقیم با طرز فکر فراوانی مرتبط است.
اقدام: در مورد افراد دیگر و تجربیات آنها کنجکاو شوید. قصد داشته باشید که هر روز از کسی در مورد زندگی خود، اهدافش و نحوه برنامه ریزی برای رسیدن به آنها بپرسید. به جای صحبت در مورد زندگی خود یا ارائه توصیه های خود، به سادگی به پاسخ های آنها گوش دهید و از آنچه آنها برای گفتن دارند یاد بگیرید. سپس به باورهای خود در مورد توانایی خود و توانایی های اطرافیانتان برای تغییر و رشد فکر کنید.
۸. مثل یک مبتدی فکر کنید
ذهنیت فراوانی میل به یادگیری و رشد دارد و به دانشی اساسی نیاز دارد که شما همه چیز را نمی دانید، حتی در مورد موضوعاتی که ممکن است در آنها تسلط داشته باشید. طرز فکر مبتدیان در مورد داشتن توانایی حفظ نگرش باز بودن و اشتیاق، همراه با تمایل به نادیده گرفتن پیش فرض های موجود (درست مانند یک مبتدی واقعی) است. مهم نیست که چقدر آموخته یا با تجربه هستید.
اقدام: تصمیم بگیرید چیز جدیدی بیاموزید که شما را در وضعیت ناراحت کننده ای از «ندانستن» قرار دهد. ممکن است یادگیری یک سرگرمی جدید، زبان یا حتی شروع یک پروژه پرشور باشد؛ هر چیزی که به نظر جالب می رسد و شما را مجبور به یادگیری می کند.
۹. به خوبی ها توجه کنید!
انسان ها تمایل دارند که به راحتی متوجه چیزهای بد شوند تا خوب. تقصیر تو نیست. در واقع مغز شما به لطف تکامل به این طریق سیم کشی شده است. اجدادی که به سرعت تهدیدات را میدیدند، احتمال بیشتری داشت که زنده بمانند و DNA خود را منتقل کنند تا آنهایی که اینگونه نبودند. اما خوش بین ها به طرز فکر فراوانی تکیه می کنند و زندگی بهتر و طولانی تری دارند.
اقدام: دفعه بعد که متوجه مشکلی شدید یا به نظر میرسد چیزی درست پیش نمیرود، از منظری بزرگتر و جامعتر به مشکل نگاه کنید. به جای تمرکز بر روی اشتباه و تلاش برای رفع مشکل، به جای آن بر روی آنچه که واقعاً درست پیش میرود تمرکز کنید زیرا به موضوع مربوط میشود و راههایی را برای حمایت بیشتر از آن در نظر بگیرید.
۱۰- روزانه با جملات تاکیدی فراوانی صحبت کنید
تحقیقات دانشگاه کارنگی ملون نشان می دهد که استفاده از جملات تاکیدی مثبت می تواند مهارت های حل مسئله شما را بهبود بخشد و علائم استرس را کاهش دهد. استفاده از جملات تاکیدی می تواند به تغییر ذهنیت شما از کمبود به فراوانی کمک کند.
اقدام: فهرستی از هر ترسی که در رابطه با یک مشکل خاص یا به طور کلی در مورد زندگی دارید که ممکن است ناشی از ذهنیت کمیابی باشد، تهیه کنید. آنچه را که فکر می کنید قرار است از صدای ترس و کمبودتان بیفتد را بنویسید. سپس، نقطه مقابل ترس هایتان یا آنچه عمیقاً آرزو دارید را بنویسید. از لیست دوم به عنوان لیست شخصی خود از جملات تاکیدی روزانه استفاده کنید.
در حالی که ممکن است در ابتدا کاملاً طبیعی نباشد، هر کسی میتواند با انجام اقدامات مداوم شروع به ایجاد یک طرز فکر فراوان کند و زندگی معنادار و رضایت بخشی داشته باشد. همانطور که آگاهی خود را گسترش می دهید، و متوجه هرگونه ذهنیت کمبودی که ممکن است ایجاد شود، از این مراحل عملی برای استفاده از عمق فراوانی خود استفاده کنید.
کلام آخر
پس لازم است همهی ما بدانیم که خدای ما خدای دارندگی و فراونی است. پس باید باور کنیم که:
- عشق در جهان ما فراوان است.
- ثروت در جهانمان فراوان است.
- خوشبختی در جهانی که درونش زندگی میکنیم آسان و دست یافتنی است.
- موفقیت برای هر کسی در دسترس و شدنی است.
- آرامش میتواند ساده به دست آید و میتوانیم در تمام طول عمرمان آرام و شاد و سرحال باشیم.
- خدا همیشه و همهجا در دسترس آدمهاست تا به آنها کمک کند.
- نعمتهای خداوند بی نهایت و فراوان است.
- ثروت (چه مادیاش همچون پول و چه غیر آن) در جهان ما از اکسیژن نیز بیشتر است.
- انسانهای خوب بسیار فراوانند.
- راههای آسودگی، تفریح، خوشی و …. فراوان است.
- فرصت شغلی بی نهایت فراوان است.
- هر کدام از ما استعدادهای ثروتسازی فراوانی داریم.
- ما به راحتی میتوانیم آرزوهایمان را در زندگیمان جذب و ظاهر کنیم.
- آدم های مثبت نگر در جهان ما فراواناند.
- انسانهای خوب و دوستداشتنی در جهان ما خیلی زیاد هستند.
و …