پروتکل کنترل انتقال (Transmission Control Protocol یا TCP) یکی از اصلیترین پروتکلهای استفاده شده در شبکههای کامپیوتری است. TCP برای انتقال اطلاعات در شبکههای TCP/IP استفاده میشود و بر اساس مدل OSI در لایه ۴ (لایه انتقال) قرار دارد.
مرتبط: انواع پروتکل های شبکه و نحوه استفاده از آنها (با مثال)
ویژگیهای پروتکل TCP
- اتصال مطمئن: TCP اتصال پایدار و مطمئنی بین دو دستگاه برقرار میکند. این به معنی ارسال و دریافت دادهها در ترتیب صحیح و بدون از بین رفتن آنها است.
- کنترل جریان: TCP مکانیسمی برای کنترل جریان دادهها ارائه میدهد، به طوری که اگر دستگاهی نتواند دادهها را دریافت کند، ارسال دادهها تا زمان آماده شدن دستگاه مقصد متوقف میشود.
- تأیید دریافت دادهها: TCP با استفاده از مکانیزم تأیید دریافت (ACK)، تأیید دریافت دادهها را از سمت دستگاه مقصد به دستگاه فرستنده میفرستد. در صورتی که دستگاه فرستنده تأیید دریافتی دریافت نکند، دادهها مجدداً ارسال میشوند.
فرایند اتصال در پروتکل TCP
برای برقراری اتصال در پروتکل TCP، فرایند سه گامی (Three-way handshake) استفاده میشود:
- دستگاه فرستنده (Client) درخواست برقراری اتصال را به دستگاه مقصد (Server) ارسال میکند. این درخواست شامل شماره پورت و شماره تونل است.
- دستگاه مقصد پاسخی به دستگاه فرستنده ارسال میکند که شامل تأیید درخواست و شماره تونل است.
- دستگاه فرستنده با ارسال یک پیام تأیید به دستگاه مقصد، اتصال را برقرار میکند و انتقال دادهها آغاز میشود.
مرتبط: پروتکل UDP چیست؟
انتقال دادهها با استفاده از TCP
پس از برقراری اتصال، انتقال دادهها با استفاده از TCP صورت میگیرد. دادهها به بستههای کوچکتر تقسیم شده و به ترتیب صحیحی از طریق تونل ارسال میشوند. هر بسته داده شامل اطلاعاتی است که شامل سربرگ (Header) و بدنه (Payload) است. سربرگ شامل اطلاعاتی است که برای مسیریابی و کنترل انتقال دادهها استفاده میشود و بدنه شامل خود دادههای ارسالی است.
TCP/IP در شبکه چیست؟
TCP/IP یک پروتکل شبکه است که برای ارتباط و ارسال دادهها در شبکههای کامپیوتری استفاده میشود. این پروتکل مجموعهای از قوانین و استانداردهایی است که برای تقسیم و ارسال دادهها بین دستگاهها در شبکه استفاده میشوند.
TCP مسئول برقراری ارتباطات اعتمادپذیر و پایدار است. این پروتکل مطمئن میشود که دادهها به ترتیب صحیح و بدون از دست دادن به مقصد میرسند. همچنین، TCP از روشهایی مانند تأیید دریافت (acknowledgment) و بازیابی دوباره (retransmission) برای اطمینان از ارسال صحیح دادهها استفاده میکند.
IP (Internet Protocol) مسئول ارسال و مسیریابی بستههای داده در شبکه است. این پروتکل آدرسدهی به دستگاهها در شبکه را فراهم میکند و بستههای داده را بین دستگاهها مسیریابی میکند تا به مقصد مورد نظر برسند.
TCP/IP به عنوان پروتکل اصلی اینترنت استفاده میشود و در بسیاری از شبکهها و ارتباطات کامپیوتری به عنوان پایه استفاده میشود.
پروتکل TCP عمدتا برای چه مواردی استفاده می شود؟
پروتکل TCP عمدتا برای ارتباطات قابل اعتماد و اطمینانبخش بین دستگاهها در شبکه استفاده میشود. این پروتکل برای موارد زیر استفاده میشود:
- انتقال اطلاعات و دادهها: TCP برای انتقال بستههای داده بین دستگاهها در شبکه استفاده میشود. این پروتکل مسئول ارسال و دریافت دادهها به ترتیب صحیح و اطمینانبخش میباشد.
- انتقال فایل: TCP میتواند برای انتقال فایلها از یک دستگاه به دستگاه دیگر در شبکه استفاده شود. به عنوان مثال، وقتی که شما فایلی را از یک کامپیوتر به یک سرور ارسال میکنید، TCP برای انتقال و تضمین رسیدن فایل به مقصد استفاده میشود.
- ارتباطات وب: برای ارتباطات وب، TCP استفاده میشود. وقتی شما یک وبسایت را در مرورگر خود باز میکنید، ارتباط با سرور وب برقرار میشود و این ارتباط از طریق پروتکل TCP صورت میگیرد.
- ارسال ایمیل: برای ارسال و دریافت ایمیلها از طریق پروتکل SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)، TCP استفاده میشود. TCP اطمینان حاصل میکند که ایمیلها به مقصد مورد نظر رسیده و در صورت نیاز، ارسال مجدد انجام میدهد.
- ارتباطات برنامه به برنامه (Application-to-Application): TCP برای ارتباطات بین برنامههای مختلف در شبکه استفاده میشود. این شامل انتقال دادهها بین برنامههای کاربردی مختلف مانند برنامههای تلفن همراه، نرمافزارهای مشتری-سرور و غیره میشود.
به طور کلی، TCP برای انتقال دادهها به صورت قابل اعتماد و اطمینانبخش در شبکه استفاده میشود و در بسیاری از برنامهها و سرویسها بکار میرود.
خاتمه
پروتکل TCP با استفاده از ویژگیهایی مانند اتصال مطمئن، کنترل جریان و تأیید دریافت دادهها، امکان انتقال اطلاعات در شبکههای کامپیوتری را فراهم میکند. با شناخت و درک این پروتکل، میتوان از آن برای ارسال و دریافت دادهها به صورت مطمئن و قابل اعتماد استفاده کرد.