برون ریزی های فیزیولوژیکی تنش: نقش هورمون‌های استرسی در بدن

برون ریزی های فیزیولوژیکی تنش: نقش هورمون‌های استرسی در بدن

تنش یکی از عوامل پراهمیت محسوب می‌شود که ممکن است در زندگی روزمره با آن روبرو شویم. تنش در واقع واکنشی است که بدن به شرایط استرس‌زا نشان می‌دهد. در این شرایط، سیستم عصبی از نوع سمپاتیک فعال می‌شود و منجر به ترشح هورمون‌های استرسی می‌شود.

هورمون‌های استرسی:

هورمون‌های استرسی یا هورمون‌های تنش، مجموعه‌ای از هورمون‌هایی هستند که در شرایط تنش و استرس، توسط بدن تولید می‌شوند. این هورمون‌ها برای جلوگیری از آسیب رسیدن به بدن، عملکرد بسیاری از سلول‌ها و بافت‌ها را تغییر می‌دهند.

کورتیزول:

کورتیزول یک هورمون استروئیدی است که توسط غده فوق کلیوی ترشح می‌شود. این هورمون در شرایط تنش و استرس بالا می‌رود و برای جلوگیری از آسیب دیدن بافت‌ها، از جمله عضلات، استخوان‌ها، پوست و سیستم ایمنی، عملکرد بیشتری از خود نشان می‌دهد. همچنین، کورتیزول باعث افزایش سطح قند خون می‌شود تا انرژی لازم برای مقابله با تنش در دسترس باشد.

آدرنالین و نوراپینفرین:

آدرنالین و نوراپینفرین هورمون‌هایی هستند که توسط غده باریک شکل زیر کلیه ترشح می‌شوند. این هورمون‌ها در شرایط تنش و استرس، برای افزایش ضربان قلب، فشار خون و آمادگی برای مبارزه با شرایط استرس زا، عملکرد بیشتری از خود نشان می‌دهند. همچنین، این هورمون‌ها باعث گشاد شدن برونش‌ها و افزایش جریان هوایی به ریه‌ها می‌شوند تا برای تأمین بیشتر اکسیژن به بدن، آمادگی بیشتری ایجاد شود.

اندروژن‌ها:

اندروژن‌ها یا هورمون‌های جنسی مذکر، در شرایط تنش و استرس بالا می‌روند. این هورمون‌ها عمدتاً در مردان تولید می‌شوند و برای جلوگیری از آسیب رسیدن به بافت‌ها، از جمله عضلات، استخوان‌ها و پوست، عملکرد بیشتری از خود نشان می‌دهند. همچنین، اندروژن‌ها باعث افزایش سطح قند خون و فشار خون می‌شوند تا انرژی لازم برای مقابله با تنش در دسترس باشد.

عوارض بالقوه استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌های استرسی:

مصرف طولانی‌مدت یا ترشح مکرر هورمون‌های استرسی می‌تواند عوارض جانبی بالقوه‌ای داشته باشد. بعضی از این عوارض عبارتند از:

1. کاهش سلامت استخوان‌ها: مصرف طولانی‌مدت کورتیزول می‌تواند منجر به کاهش سلامت استخوان‌ها شود و باعث افزایش خطر شکستگی‌ها در افراد مسن می‌شود.
2. اختلالات روانی: مصرف طولانی‌مدت اندروژن‌ها می‌تواند منجر به اختلالات روانی شود، از جمله افسردگی، اضطراب، خشم و تغییرات در حالت خلق، خصوصاً در زنان.
3. افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی: مصرف طولانی‌مدت هورمون‌های استرسی، از جمله کورتیزول و آدرنالین، می‌تواند باعث افزایش فشار خون و افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی شود.
4. کاهش سلامت پوست: مصرف طولانی‌مدت کورتیزول می‌تواند باعث کاهش سلامت پوست شود و باعث پیری زودرس و تغییرات رنگ پوست شود.
5. کاهش عملکرد سیستم ایمنی: مصرف طولانی‌مدت هورمون‌های استرسی می‌تواند باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی شود و باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های عفونی شود.

لازم به ذکر است که برخی از این عوارض ممکن است در صورت مصرف کوتاه مدت هورمون‌های استرسی نیز رخ دهد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که هورمون‌های استرسی فقط توسط پزشک و در صورت نیاز، به مدت کوتاه‌مدت مصرف شود.

چگونه به استرس پاسخ می دهید؟

وقتی بدن با استرس مواجه می‌شود، سیستم عصبی از نوع سمپاتیک، که یکی از دو شاخه اصلی سیستم عصبی مرکزی است، فعال می‌شود. فعال شدن این سیستم برای تنظیم واکنش های بدن به استرس ضروری است.

بدن به استرس با واکنش های فیزیولوژیک پاسخ می‌دهد. برخی از این واکنش‌ها شامل:

• افزایش ضربان قلب: نرخ ضربان قلب افراد در شرایط استرسی افزایش می‌یابد که به منظور ارسال خون به اعضای بدن هست.
• افزایش فشار خون: استرس می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود.
• تنفس سریع و عمیق: در شرایط استرسی تنفس سریع‌تر و عمیق‌تر می‌شود تا بیشتر اکسیژن به بدن رسانده شود.
• ترشح هورمون‌های استرس: در شرایط استرسی هورمون‌هایی مانند آدرنالین، کورتیزول و اکستروژن ترشح می‌شود.
• ترشح قند خون: در شرایط استرسی سیستم ترشح انسولین به دلیل ترشح هورمون های استرس قطع می شود و افزایش ترشح گلوکز خون را ایجاد می کند.

این واکنش‌های فیزیولوژیک به عنوان واکنش طبیعی بدن به استرس به نظر می‌رسند. با این حال، برخی از این واکنش‌ها در طولانی‌مدت ممکن است منجر به مشکلات سلامتی شود، بنابراین مدیریت استرس و کاهش آن برای حفظ سلامتی و رفاه بیشتر بسیار مهم است.

نظارت بر هورمون‌های استرسی:

برای جلوگیری از عوارض بالقوه استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌های استرسی، باید نظارت دقیقی بر فعالیت سیستم عصبی خود داشته باشیم. این کار می‌تواند با رعایت یک سبک زندگی سالم، شامل تغذیه بهینه، استرس کم، خواب کافی و ورزش منظم انجام شود. همچنین، در صورت نیاز، پزشکان ممکن است از داروهایی که به منظور کنترل سطح هورمون‌های استرسی تجویز می‌شوند، استفاده کنند.

نتیجه گیری:

در این مقاله، نقش هورمون‌های استرسی در برون ریزی های فیزیولوژیکی تنش بررسی شد. همچنین، به عوارض بالقوه استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌های استرسی و نحوه نظارت بر فعالیت سیستم عصبی جهت کاهش این عوارض پرداخته شد. در نهایت، برای حفظ سلامتی خود، باید تلاش کنیم تا با رعایت سبک زندگی سالم، از برون ریزی های فیزیولوژیکی تنشی که به سلامت بدن ما آسیب می رسانند، جلوگیری کنیم.

منابع:

• Chrousos, G. P. (2009). Stress and disorders of the stress system. Nature Reviews Endocrinology, 5(7), 374-381.
• McEwen, B. S. (2006). Protective and damaging effects of stress mediators: central role of the brain. Dialogues in clinical neuroscience, 8(4), 367-381.
• Sapolsky, R. M. (2004). Why zebras don’t get ulcers: An updated guide to stress, stress-related diseases, and coping. New York: W.H. Freeman.