پرسش و پاسخ: دورکاری چیست؟

انواع دورکاری

بسیاری از کارها را می توان دور از دفتر انجام داد – اکثر آنها به سادگی نیاز به اتصال آنلاین دارند. این مشاغل بر اساس مکان و نحوه تکمیل وظایف خود به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

کار از راه دور

یک کارگر از راه دور کار خود را از مکانی غیر از دفتر فیزیکی کارفرمای خود، مانند فضای کاری، پارک یا کافی شاپ، انجام می دهد. این کارمندان ممکن است مجبور شوند برای جلسات گاه به گاه به دفتر شرکت خود سفر کنند. افرادی که برای اکثر کار خود سفر می کنند، مانند فروشندگان، می توانند به عنوان یک شغل از راه دور نیز توصیف شوند.

شغل مجازی

این موقعیت ۱۰۰٪ استقلال موقعیت مکانی را فراهم می کند. مشاغل مجازی هیچ تعهدی برای کارمند برای کار در دفتر ندارند. شرکت هایی که این موقعیت را دارند اغلب دفاتر فیزیکی ندارند و ممکن است عمدتاً پیمانکاران را استخدام کنند. در حالی که ممکن است برای نیازهای مالیاتی و نظارتی شرکت همچنان نیاز به کار در یک منطقه خاص داشته باشید، مشاغل مجازی انعطاف پذیری زیادی را ارائه می دهند.

کار از خانه

این موقعیت ممکن است شما را ملزم به داشتن یک دفتر کار خانگی کند یا نداشته باشد. همچنین ممکن است نیاز باشد که در ساعات کاری استاندارد در دسترس باشید. با این حال، تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌ها ارزیابی می‌کنند که چگونه کارمندانشان به ضرب‌الاجل‌ها می‌رسند و نتایج را ارائه می‌کنند، نه اینکه سعی کنند کارمندان چگونه از زمان خود استفاده کنند.

چه نوع مشاغل دورکاری وجود دارد؟

مشاغل دورکاری تقریباً در هر صنعتی وجود دارد. گزینه دورکاری بستگی به کارفرمای شما، مسئولیت های شما و نیاز شما به تعامل با سایر تیم ها دارد.

در اینجا چندین صنعت وجود دارد که معمولاً موقعیت های دورکاری در دسترس دارند:

خدمات مشتری

• نماینده مرکز تماس
• پشتیبانی مشتری
• نگهداری
• مدیر موفقیت مشتری

فروش و بازاریابی

• فروشنده مستقیم
• بازاریاب وابسته
• سفیر نام تجاری
• مدیر رسانه های اجتماعی
• مدیر جامعه

فناوری اطلاعات و محاسبات

• برنامه نویس
• تحلیلگر فناوری اطلاعات
• کارشناس پشتیبانی فناوری اطلاعات
• تکنسین میز کمک
• مدیر پایگاه داده

آموزش، تربیت و مربیگری

• معلم خصوصی
• استاد کمکی
• مدرس زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم (ESL).
• مربی شخصی
• نویسنده برنامه درسی

مراقبت های بهداشتی

• مشاور بهداشت و درمان
• نسخه نویس پزشکی
• مدیر کارآزمایی بالینی
• تله دکتر

مدیریت

• حسابدار
• مدیر سایت
• دستیار مجازی
• معاون اداری

و …

در حالی که برخی از کارفرمایان ممکن است در ابتدا گزینه های دورکاری را ارائه ندهند، اگر عملکرد قوی خود را حفظ کرده باشید و الزامات شغلی شما شامل تعامل مکرر حضوری نباشد، ممکن است به شما اجازه کار از راه دور را بدهند.

چرا دورکاری ممکن است نیاز به مکان داشته باشد؟

در حالی که اکثر مشاغل دورکاری به شما امکان می دهند از هر مکانی کار کنید، سایر مشاغل ممکن است شرایط مکانی را داشته باشند. برای مثال، در حالی که ممکن است بتوانید از راه دور کار کنید، ممکن است مجبور شوید گاهی اوقات برای جلسات یا رویدادهای مهمی که نیاز به حضور فیزیکی شما دارند، به دفتر بروید.

یکی دیگر از دلایل رایج برخی از سازمان‌ها برای محدودیت‌های مکان دورکاری، الزامات مالیاتی و قانونی است. به عنوان مثال، اگر دارای گواهینامه یا مجوز خاصی هستید، ممکن است فقط برای موقعیت هایی در استانی که اعتبارنامه شما معتبر است واجد شرایط باشید.

مزایا و معایب دورکاری

در حالی که دورکاری می تواند مزایایی را برای کارفرمایان و کارمندان ایجاد کند، می تواند چالش هایی نیز ایجاد کند. کارفرمایان از دورکاری سود می برند زیرا هزینه ها را کاهش می دهد و می تواند رضایت شغلی را افزایش دهد. کارمندان زمان و پول کمتری را برای حمل و نقل صرف می کنند و ممکن است در حین دورکاری تعادل بین کار و زندگی را بهبود ببخشند.

با این حال، برخی از دورکارها از دست دادن مسیر حرفه ای خارج از دفتر را تجربه می کنند. برنامه ریزی دقیق، برنامه ریزی، مدیریت زمان و یک فضای کاری کاملاً تعریف شده برای حفظ بهره وری مهم هستند.

عواملی که باید در هنگام درخواست فرصت های دورکاری در نظر گرفته شوند

انعطاف‌پذیری مشاغل دورکاری باعث می‌شود آنها برای بسیاری از افرادی که نمی‌توانند یک کار استاندارد از ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر کار کنند، مناسب باشند. در حالی که موقعیت های دورکاری مطمئناً می تواند جذاب به نظر برسد، چند فاکتور وجود دارد که باید قبل از پذیرش آن در نظر بگیرید.

اگر به دنبال شغل دورکاری هستید، کمی وقت بگذارید و به عوامل زیر فکر کنید. اگر در مورد پاسخ ها مطمئن نیستید، هنگام مصاحبه برای این موقعیت، از مدیر استخدام بپرسید:

• صلاحیت ها: آیا شرکت به تجربه قبلی دورکاری نیاز دارد؟ آیا با سرپرستان کار خواهید کرد یا برنامه خود را دیکته خواهید کرد؟
• انعطاف پذیری: آیا کارفرما اجازه کار ۱۰۰% از راه دور را می دهد یا فقط جزئی؟ آیا باید در ساعات کاری وارد پورتال اداری شوید یا از یک برنامه ردیابی زمان استفاده کنید؟ آیا لازم است در ساعات کاری استاندارد در دسترس باشید؟
• مکان: چه گزینه هایی برای یک فضای کاری دارید؟ آیا شرکت به شما اجازه می دهد در خارج از استان یا کشور کار کنید؟ آیا بیمه شرکت شما را در حین کار از محل خارج از محل تحت پوشش قرار می دهد؟
• امنیت و تجهیزات: شرکت چه لوازمی را ارائه خواهد کرد؟ این موارد ممکن است شامل رایانه، چاپگر، تلفن، مودم اینترنتی و امنیت سایبری باشد یا نباشد. آیا می توانید از وای فای عمومی استفاده کنید؟
• ارتباط: برای برقراری ارتباط با سایر اعضای شرکت به چه ابزارهایی نیاز دارید؟ آیا نقش نیاز به جلسات مکرر دارد؟ آیا با تکنولوژی مورد استفاده شرکت آشنا هستید؟
• عوامل حواس پرتی: در صورت دورکاری، حفظ نظم و انگیزه لازم برای کار در خارج از دفتر مهم است. در نظر بگیرید که آیا یک محیط کار مجازی برای شما مفید است یا خیر.

کار از راه دور می تواند مزایایی برای همه طرف ها داشته باشد. با این حال، اغلب بدون ساختار است. در حالی که بسیاری از مردم از این انعطاف پذیری لذت می برند، برخی دیگر یک برنامه زمانی یا روتین را ترجیح می دهند. قبل از پذیرش یک موقعیت دورکاری، بهترین را برای شما در نظر بگیرید.

آیین نامه دورکاری

آیین نامه دورکاری (کار در خانه) (تصویب نامه شماره ۷۶۴۸۱/۴۴۷۲۶ مورخ ۷/۴/۱۳۸۹ هیئت وزیران)

وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک در جلسه مورخ ۳۰/۳/۸۹ بنا به پیشنهاد شماره ۸۷۴۱/۲۰۰ مورخ ۴/۳/۸۹ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور و به استناد اصل یکصدو سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با هدف افزایش بهره‌وری، انعطاف کاری و کاهش حجم رفت و آمد کارمندان دولت و اثرات جانبی آن آیین نامه دورکاری را به شرح زیر موافقت نمود.

آیین نامه دورکاری

ماده ۱- در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

• الف- دورکاری:‌ انجام وظایف محول شده بدون حضور فیزیکی کارمند واجد شرایط در محل کار سازمان خود با رعایت ضوابط و برای دوره زمانی مشخص.
• ب- کارمند دورکار: آن دسته از کارمندان دولت که در راستای طرح دورکاری و در چارچوب ضوابط تعیین شده به انجام فعالیت می پردازند.
• ج- دستگاه اجرایی: دستگاه‌های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری
• د- معاونت توسعه مدیریت: معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور
• ه- کارگروه اجرایی: کارگروه اجرایی طرح دورکاری موضوع ماده (۳)

ماده ۲- دستگاه‌های اجرایی موظفند به منظور توسعه دولت الکترونیک، فعالیت‌های مربوط به مشاغل عمومی و اختصاصی را احصا و از طریق دورکاری انجام دهند.

ماده ۳- به منظور برنامه ریزی، هدایت و نظارت بر امور دورکاری دستگاه اجرایی، کارگروهی با عنوان کارگروه اجرایی طرح دورکاری مرکب از افراد زیر و با وظایف و اختیارات مربوط در دستگاه تشکیل می‌گردد.

الف- ترکیب کارگروه

1. معاون ثابت دستگاه اجرایی به عنوان رئیس
2. نماینده وزیر یا رئیس دستگاه اجرایی
3. مدیر واحد و برنامه دستگاه اجرایی (یا عناوین مشابه) به عنوان دبیر
4. مدیر واحد انفورماتیک دستگاه اجرایی (یا عناوین مشابه)
5. مدیر واحد پشتیبانی دستگاه اجرایی (یا عناوین مشابه)
6. مدیر واحد متولی فعالیت مورد نظر برای انجام از طریق دورکاری (حسب مورد)

ب- وظایف و اختیارات کارگروه

1. احصا و تعیین امور و فعالیت هایی که تمام یا بخشی از آنها قابل انجام از طریق دورکاری می باشد و ارائه آنها به بالاترین مقام دستگاه برای تأیید
2. تعیین ساز و کارهای لازم برای سنجش و اندازه‌گیری کمی و کیفی فعالیت‌هایی که از طریق دورکاری صورت می پذیرند.
3. تأیید توجیه فنی- اقتصادی امور و فعالیت‌های قابل انجام از طریق دورکاری بر اساس گزارش‌های دریافتی از واحدهای متولی فعالیت‌های موردنظر
4. تأیید صلاحیت کارمندان متقاضی دورکاری
5. تعیین امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای انجام دورکاری
6. تعیین ساز و کارهای لازم برای امنیت اطلاعات مورد استفاده در فرآیند دورکاری
7. تعیین دوره‌های زمانی برای فعالیت‌های دورکاری هر کارمند
8. نظارت بر اجرای فرآیند دورکاری در دستگاه اجرایی
9. تهیه گزارش‌های مدیریتی نهایی فعالیت‌های انجام شده از طریق دورکاری

ماده ۴- پس از تعیین فعالیت‌های قابل انجام از طریق طرح دورکاری و اعلام آن به کارمندان، انجام آن با درخواست کارمند و موافقت دستگاه یا پیشنهاد دستگاه و موافقت کارمند صورت می‌پذیرد.

• تبصره- در صورت وجود چند کارمند واجد شرایط متقاضی دورکاری، افراد معلول و زنان باردار یا دارای فرزندکمتر از شش سال از اولویت برخوردار خواهند بود.

ماده ۵- دستگاه اجرایی موظف است امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای انجام دورکاری را در اختیار کارمند دورکار قرار دهد.

ماده ۶- کارمند دورکار موظف است امکانات و تجهیزات دورکاری را صرفا برای انجام فعالیت‌های دستگاه متبوع خود استفاده نماید. مسئولیت نگهداری از امکانات و تجهیزات مذکور بر عهده وی خواهد بود.

ماده ۷- دستگاه اجرایی موظف است اقدامات لازم را برای امنیت شبکه‌های اطلاعاتی مورد استفاده برای طرح دورکاری و محافظت از داده‌ها و اطلاعات به عمل آورد. کارمندان دورکار نیز موظفند ضوابط حفاظتی دستگاه متبوع خود را رعایت کرده و داده‌ها و اطلاعات مربوط به فعالیت یا فعالیت‌های شغلی خود را در اختیار اعضای خانواده یا سایر افراد قرار ندهند.

ماده ۸- هر ماه مبلغی به میزان ۵ درصد حداقل حقوق موضوع ماده (۷۶) قانون مدیریت خدمات کشوری تحت عنوان کمک هزینه‌های جانبی برای مواردی از قبیل گرمایش، سرمایش و روشنایی منزل کارمندان دورکار به آنان پرداخت می‌گردد.

تبصره- پرداخت‌های رفاهی مستقیم و غیرمستقیم مانند سایر کارکنان به این افراد پرداخت خواهد شد.

ماده ۹- کارمند دورکار ملزم به رعایت موارد زیر می‌باشد:

• الف- با دستگاه یا واحد سازمانی متبوع خود هماهنگی کامل داشته و از انضباط کاری لازم در خصوص حضور و تحویل به موقع محصول کاری خود برخوردار باشد.
• ب- همواره امکان دسترسی سهل و آسان به کارمند وجود داشته باشد به طوری که حداکثر به فاصله یک روز کاری پس از درخواست تلفنی دستگاه متبوع، کارمند جهت انجام امور مورد نظر و هماهنگی به واحد مربوط مراجعه نماید مگر آنکه با هماهنگی قبلی در مرخصی باشد.
• ج- امور محول شده را خود به انجام رسانده و از واگذاری تمام یا بخشی از آن به شخص یا اشخاص ثالث پرهیز نماید.
• د- کیفیت و کمیت مورد انتظار و لازم در انجام امور محول شده را به طور دقیق مدنظر قرار داده و رعایت نماید.
• ه- چنانچه به دلایل مشکلات شخصی یا بیماری امکان انجام کار وجود نداشته باشد کارمند دورکار موظف است مطابق با آیین‌نامه استفاده کارکنان از مرخصی مراتب را به اطلاع مدیر بلافصل رسانده و برای مدت موردنظر درخواست مرخصی نماید.
• و- چنانچه امکانات و تجهیزات مورد استفاده برای دورکاری به گونه‌ای ایراد پیدا نماید که امکان ادامه فعالیت میسر نباشد ضمن توقف فعالیت مراتب را سریعا به اطلاع دستگاه برساند.

ماده ۱۰- کارمند متقاضی دورکاری موظف است قبل از شروع دوره دورکاری، تعهدنامه پیوست را که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است امضا نماید و در صورت عدم رعایت موارد ذکر شده در ماده ۹ توسط کارمند دورکار، کارگروه اجرایی در جلسه‌ای فوق العاده و بر اساس گزارش مکتوب مدیریت واحد متبوع، بلافاصله وضعیت کار در منزل کارمند را بررسی و حسب قوانین و مقررات با وی برخورد می شود.

ماده۱۱- حداقل زمان هر دوره دورکاری برای هر کارمند دور کار شش ماه می باشد و حداکثر زمان هر دوره توسط کارگروه اجرایی تعیین خواهد شد.

ماده ۱۲- ساعات کاری کارمند دورکار، نحوه انجام وظایف و نحوه ارتباط با فرد دورکار توسط کارگروه اجرایی با رعایت ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین می‌شود. پرداخت اضافه کاری و سایر پرداخت‌های قانونی به اینگونه کارکنان بر اساس حجم و کیفیت کار تعریف شده توسط کارگروه اجرایی و با پیشنهاد مدیر واحد متبوع کارمند و تأیید رئیس کارگروه اجرایی صورت خواهد گرفت.

ماده ۱۳- معاونت توسعه مدیریت موظف است ضوابط مربوط به ارزیابی عملکرد کارمندان دورکار را تهیه و به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ نماید. دستگاه‌های اجرایی نیز موظفند عملکرد کارمندان دورکار خود را بر این اساس ارزیابی و بر مبنای نتایج حاصل شده با استفاده از ظرفیت‌های قانون مدیریت خدمات کشوری نسبت به تداوم، ارتقا یا قطع همکاری فرد به صورت دورکاری اقدام نمایند.

ماده ۱۴- کارمند دورکار موظف است در صورت لزوم روزهایی را هر هفته که توسط مدیر واحد متبوع وی تعیین می‌گردد در محل کار خود در دستگاه حضور فیزیکی داشته باشد.

ماده ۱۵- مدیر واحد متبوع کارمند یا کارمندان دورکار موظف است پس از پایان هردوره از طرح دورکاری، گزارشی در مورد عملکرد افراد ذیربط و نحوه پیشرفت امور به کارگروه اجرایی ارسال نماید.

ماده ۱۶- ساز و کارهای مربوط به اعمال سایر مقررات از جمله مرخصی‌های استحقاقی، از کارافتادگی، تسهیلات رفاهی و تنظیم ساعات کار منطبق با قوانین توسط معاونت توسعه مدیریت ابلاغ خواهد شد.

ماده ۱۷- دستگاه‌های اجرایی موظفند هر سال گزارش فعالیت های انجام شده از طریق دورکاری را به معاونت توسعه مدیریت ارائه نمایند.

این تصمیم نامه در تاریخ ۳۰/۳/۸۹ به تأیید ریاست جمهوری رسیده است.

اصلاحیه آیین نامه دورکاری

قوانین و مقررات اداری و استخدامی

حذف ماده ۱۱ آیین نامه دورکاری (کار در خانه)

با گسترش بیماری کرونا و تأثیر آن بر همه ابعاد جامعه و جهان، ضروری بود که بار دیگر مصوبه سال ۱۳۸۹ به‌جریان بیفتد. اجتناب‌ناپذیربودن مشکلات ارتباط اجتماعی و تصمیم‌های ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا باعث شد تا این مصوبه کمی تغییر کند تا پاسخگوی نیاز روز باشد. پنجمین مصوبه این ستاد در اواخر سال ۱۳۹۸ آیین‌نامه دورکاری را احیا کرد. حداقل زمان دورکاری که در ماده ۱۱ آیین‌نامه قبلی آمده بود، به‌کلی حذف شد و در مصوبه‌ای که در آخرین روزهای سال ۹۸ تصویب شد، ساعت کاری کارمندان کاهش یافت و تنها یک‌سوم کارمندان در هر روز در ادارات حضور داشتند. در مجموع پنج تغییر در آیین‌نامه دورکاری اعمال شد تا آیین‌نامه با شرایط فعلی سازگار شود.

حذف ماده ۱۱ آیین نامه دورکاری (کار در خانه) (تصویبنامه شماره ۱۶۴۹۷۷/ت۵۷۵۳۲هـ مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۹۸ هیئت وزیران)

سازمان اداری و استخدامی کشور

هیئت وزیران در جلسه ۲۵/۱۲/۱۳۹۸ به پیشنهاد شماره ۷۳۸۴۲۵ مورخ ۲۰/۱۲/۱۳۹۸ سازمان اداری و استخدامی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:

ماده (۱۱) آیین نامه دورکاری (کار در خانه) موضوع تصمیم نامه شماره ۷۶۴۸۱/۴۴۷۲۶ مورخ ۷/۴/۱۳۸۹ حذف و شماره مواد بعدی به ترتیب اصلاح می شود.

اسحاق جهانگیری- معاون اول رییس جمهور