مقدمه
خواب از مهمترین نیازهای انسانی است که برای حفظ سلامت و روانی افراد ضروری است. اما برخی از افراد با مشکل خواب مواجه هستند که می‌تواند تاثیرات منفی بر روی زندگی آن‌ها داشته باشد. یکی از این مشکلات، خواب مضر است که می‌تواند اثرات مخربی بر روی سلامت روانی و جسمی فرد داشته باشد. در این مقاله از ایوسی به آشنایی با خواب مضر و عوامل آن پرداخته خواهد شد.
تعریف خواب مضر
خواب مضر یک وضعیت خواب نامطلوب است که می‌تواند شامل افراط، کمبود یا در زمانبندی نامناسبِ خواب، بیداری های مکرر شبانه، خواب بی‌راهه یا اضطراب زایی در اثناء خواب شود. افرادی که با این مشکل روبرو هستند، اغلب از انرژی و عملکرد ضعیف در طول روز شکایت می‌کنند و ممکن است از مشکلات روانی و فیزیکی ناشی از خواب مضر رنج ببرند.
عوامل موثر بر خواب مضر
عوامل روانی
اضطراب، استرس، افسردگی و اختلالات روانی می‌توانند عوامل موثر بر خواب مضر باشند. افرادی که با این مشکلات روانی روبرو هستند، اغلب مشکل در خوابیدن یا بیداری های ناگهانی در طول شب تجربه می‌کنند.
عوامل فیزیولوژیکی
عوامل فیزیولوژیکی مانند ناصحیح بودن محیط خوابی، مصرف مواد مخدر یا الکل، اختلالات هورمونی و نقص در تنظیم ساعت خواب می‌توانند خواب مضر را ایجاد کنند.
عوامل زیستی
عوامل زیستی مانند ناهماهنگی ساعت خواب، استفاده از تکنولوژی قبل از خواب و اختلالات گوارشی می‌توانند خواب مضر را تحت تاثیر قرار دهند.
اثرات خواب مضر
خواب مضر می‌تواند اثرات منفی بر روی سلامت روانی و جسمی فرد داشته باشد. این مشکل می‌تواند منجر به افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، چاقی، افزایش استرس و اضطراب، اختلالات تمرکز و یادگیری و افت کیفیت زندگی شود.
راهکارهای پیشگیری و درمان
راهکارهای پیشگیری
برای پیشگیری از خواب مضر، می‌توان به رعایت مراقبت های بهداشتی، ایجاد شرایط مناسب برای خواب، تنظیم ساعت خواب و ایجاد روال خواب منظم اشاره کرد.
راهکارهای درمان
درمان خواب مضر ممکن است شامل درمان های روانشناختی، دارویی یا روش های تغییر سبک زندگی باشد. همچنین مشاوره با یک روانشناس یا متخصص خواب می‌تواند به بهبود وضعیت خواب کمک کند.
کتاب صوتی: معجزه سحرخیزی (اثر هال الرود)
منبع ادامه متن: برگرفته از کتاب پاسداشت تندرستی با پزشکان ایرانی و حلیه المتقین، صفحه ۱۶۹ – با اندکی تصرف
خواب عذاب یا «خواب عیلوله»
خواب بین‌الطلوعین؛ از فجر (نماز صبح) تا طلوع آفتاب. این خواب، مذموم و بد است. اگر بلافاصله پس از اذان صبح باشد، موجب بیماری می‌گردد. در روایات نیز آمده است که این نوع خواب شوم است و روزی را منع و رنگ را زرد و صورت را زشت می‌کند.
خواب لعنت یا «خواب فیلوله»
خواب بعد از طلوع آفتاب است که انسان را کسل می‌کند.
خواب راحت یا «خواب قیلوله»
خوابی که از قبل از ظهر تا ظهر و بعد از نماز ظهر تا قبل عصر به ویژه در روزهای بلند سال، انجام شود. البته به شرط سحرخیزی باید صورت گیرد. این خواب رفع‌کننده کسالت، هضم‌کننده غذا و موجب تجدید قوا و بازیابی نیرو می‌شود.
«خواب حیلوله»
خواب بعد از اذان ظهر یا خواب وقت ظهر است. چون این خواب حایل و فاصل بین ظهر و نماز (ظهر) است، حیلوله گویند. چون تأخیر نماز از اول وقت ناپسند است، خوابیدن در این وقت نه تنها خوب نیست بلکه برای بدن نیز مضر است و باعث فراموشی می‌شود.
«خواب غیلوله»
خواب آخر روز و پیش از اذان مغرب است که باعث بیماری‌های زیاد می‌شود.
خواب مرگ یا «خواب هلاکت»
خواب روز خصوصاً خواب هنگام غروب آفتاب است که عوارض زیادی به دنبال دارد، از جمله:
- بیماری‌های رطوبی و نزله
- سستی بدن و احساس کسالت (کاهش قوای نفسانی)
- بوی بد دهان
- کندی ذهن
- کاهش اشتها
- تباهی رنگ پوست
- ایجاد تب
خواب بین نماز مغرب و عشاء «خواب بین العشائین»
خواب پس از نماز مغرب و قبل از نماز عشاء است که موجب پریشانی و فقر می‌شود.
این خواب‌ها به جز خواب قیلوله؛ از دیدگاه طب سنتی نه تنها برای شما مفید نیستند، بلکه بسیار مضرند.
پس با توجه به مطالب فوق،بهترین زمان خواب چه موقع است؟
بهترین زمان خواب از اول شب (بعد از نماز عشاء) تا قبل از طلوع آفتاب است که باعث نشاط و سرور می‌شود.
خواب روز؛ بله یا خیر؟
خواب روز در کل مضر بوده و مناسب نیست و نمی‌تواند جایگزین خواب شب باشد. افرادی که به خواب روز عادت دارند باید به تدریج تغییر عادت دهند.
بیش‌ترین ضرر خواب روز متوجه سردمزاجان و ترمزاجان است.
اما خوابیدن نیمروزی، به مدت کوتاه و زیر ۲۰ دقیقه (خواب قیلوله) نه تنها انکار نشده است بلکه برای فرد خوب بوده و باعث می‌شود انرژی از دست رفته‌اش را بیابد. همچنین به هضم غذا در دستگاه گوارشش کمک می‌کند و باعث می‌شود تا سوخت‌و‌ساز و متابولیسم خوبی داشته باشد.
عوارض خواب بعدازظهر
عوارض خواب بعد از ظهر
اگر چرت بعدازظهر، بشود ۳۰ دقیقه یا یک ساعت، باعث افزایش رطوبت در مغز می‌شود. این رطوبت سبب سستی، کسالت، افسردگی و تنبلی می‌شود و علاوه بر اینها حرکات بدن فرد را هم کند می‌کند.
پوست هم از مضرات خواب زیاد بعدازظهر در امان نیست و خواب بعد از ظهر آن را تخریب می‌کند. تخریب پوست هم به هضم غذا برمی‌گردد یعنی با زیاد شدن خواب، به‌جای اینکه هضم بهتر انجام شود، به‌شکل نادرست انجام شده و نتیجه آن پوست را تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد و ظاهر آن ناخوشایند می‌شود.
نتیجه گیری
خواب مضر می‌تواند تاثیرات منفی بر روی سلامت و کیفیت زندگی افراد داشته باشد. برای پیشگیری از این مشکل، توجه به عوامل موثر در خواب و اعمال راهکارهای مناسب بسیار حیاتی است. همچنین در صورت بروز خواب مضر، مشاوره با متخصصان مختلف می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
و بخوانید:
- راهنمای روال شبانه برای بهتر خوابیدن و بیدار شدن مفید
- دکمه تعویق ۹۰ دقیقه ای برای انرژی بخشیدن به صبح خود
- آدم های موفق، عادت های موفق
- نماز، زمانی برای شکرگزاری و ارتباط عمیق با خدا
- برای سلامت خود و داشتن زندگی بهتر عادت های مضر خود را حذف کنید
- تاثیرات مثبت و منفی بازی های ویدیویی – راهنما
- راهنمای شناخت تفاوت‌های فناوری سالم و مضر: راهی به سوی زندگی بهتر