در مدت ارائه ی مشاوره هایم به والدین (و یا حتی بهتر است بگویم در طول عمرم) بارها شاهد والدین دلسوز و مهربانی بوده ام که برای آسودگی خاطر فرزندانشان، حاضر بوده اند تا همه ی سختی ها و مشقت های عالم را تحمل کنند تا حتی لحظه ای فرزندانشان سختی و مشکل را شاهد نباشند.

اگرچه دلسوزی این والدین ستودنی است و لازم است برای این تلاش مداوم و همیشگی شان به آنها دست مریزاد بگوییم، اما متاسفانه این روندِ مهر و محبتی مادر/پدری کاملا اشتباه است و باید گفت که در واقع این رویه در حکم خیانتی در حق فرزندان به شمار می رود.

یک داستان آموزنده از کمک های بی جا

روزی سوراخ کوچکی در یک پیله ی پروانه ای پدیدار شد. فردی که در نزدیکی آن پیله نشسته بود، شاهد ساعت ها تقلای پروانه برای بیرون آمدن از سوراخ کوچکِ پیله اش بود. و این روند تا جایی پیش رفت که تقلای پروانه برای مدتی متوقف شد به طوری که به نظر می رسید آن پروانه خسته شده، و دیگر قادر نیست به تلاشش ادامه بدهد.

از همین رو، فردی که شاهد این ماجرا بود، مصمم شد به پروانه کمک کند تا از زحمت بیرون آمدنش کاسته شود، پس با یک جسم تیز سوراخ پیله را گشاد نمود. و به همین خاطر پروانه نیز به راحتی از پیله بیرون آمد، و این در حالی بود که جثه ی پروانه ضعیف و بال هایش بسیار چروکیده بودند.

آن فرد به ادامه ی تماشای آن پروانه پرداخت؛ و در این بین انتظار داشت تا به زودی پال های پروانه گسترده و محکم شوند و از جثه ی نحیف و کوچک او محافظت کنند. ولی چنین اتفاقی رخ نداد! در حقیقت با این کار پروانه مجبور شد تمام عمر خود را روی زمین به حرکت ادامه بدهد و هیچ گاه نتوانست با بال هایش حس خوبِ پرواز را تجربه کند.

در واقع آن فردِ به ظاهر مهربان متوجه نشده بود که محدودیت های پیله و تقلای پروانه برای خارج شدنش از سوراخِ ریز آن، نیازهایی بودند که خداوند حکیم برای پروانه قرار داده است، تا به واسطه ی این تقلاها و حرکات مورد نیازش، مایعی از بدن پروانه ترشح گردد که بعد از خروج از پیله، شرایط آمادگی بال هایش برای پرواز را کاملا محیا کند.

سختی های سازنده، نیازِ ضروری هر فرزند

در واقع، داستان بالا، موردی است که در خصوص همه ی موجودات از جمله انسان صدق می کند. قطعا سختی ها اگر صحیح و حساب شده باشند موجب شکوفایی و پویایی می شوند و موجبات رشد و نمو را برای هر موجود و یا هر انسانی فراهم می کنند.

پس برای والدین کاملا ضروری است که با اشراف به این موضوع، از هر گونه دوستی خاله خرسه (دلسوزی های نابجا و مضر) برای فرزندان خود دوری کنند و به فرزندان خود اجازه دهند تا با درک برخی از سختی ها، مسیر طبیعی و صحیح رشد خود را طی کنند.

برای درک این گفته، می توانید موضوع یاد شده را با یک بدنسازی قیاس کنید؛ در واقع تا زمانی که در یک بدنسازی، به عضلات خود سختی ندهید و فشاری بیش از حد معمول به آنها نیاورید، هیچ گونه تقویت عضله و رشدی برای ماهیچه های شما صورت نخواهد گرفت و حقیقتا روزها، هفته ها، ماه ها و حتی سال ها رفتنِ مداوم به باشگاه برایتان کاملا بی فایده و حتی مضر (به دلیل اتلاف وقت، اتلاف هزینه و …) نیز خواهد بود.

سختی ها و افزایش باور به خود

این یک حقیقت است که، اگر فرزندان ما در دوران کودکی خود بالاجبار با چالش ها و مشکلاتی (در حدِ توان خود) روبرو شوند و با تلاش و کوشش، آن را از سدِ راه خود بردارند؛ این روند رفته رفته این باور مثبت و سازنده را در آنها ایجاد خواهد کرد که “کار نشد ندارد” و از همین رو نیز در بزرگسالی بسیار راحت تر می توانند در مقابل چالش های نو و ناآشنا نیز ایستادگی کنند و برای هر تغییری جدید، ایده ای جدید نیز در ذهن خود بپرورانند.

و این در حالی است که فرزندانی که همیشه مورد حمایت بی حد و حصر والدین خود قرار می گیرند؛ در بزرگسالی نیز در زمان رویارویی با مشکلات، نیاز به کمک گرفتن از دیگری برای پیشبرد امور خود را امری کاملا ضروری و اجتناب ناپذیر می دانند؛ و از همین رو، آنها نمی توانند در مقابل چالش های جدید و حتی گاه مشکلات پیش پا افتاده ایستادگی کنند.

از افراط و تفریط دوری کنید

این راه هم بدانید که به هیچ وجه در مسیر سازندگی و پویاسازی فرزندان، نباید روند زیاده روی و افراط را در پیش گرفت؛ قطعا برداشتن وزنه ای چندصد کیلویی برای فردی که تازه به باشگاه بدن سازی وارد شده است، فقط موجب ایجاد صدمات شدید برای او شود. اما برداشتن وزنه ای ۱۵ کیلویی برای کسی که تاکنون به برداشتن وزنه ی ۱۲ کیلویی اکتفا می کرده، کار چندان سختی نخواهد بود و حتی بسیار سازنده و مفید نیز برای او خواهد بود.

از همین رو، به یاد داشته باشید، همیشه سختی های پیش روی فرزندان را در حد متعارف و متناسب با توان آنها برایشان طرح ریزی کنید. و برای این کار، شما می توانید از الزام آنها به انجام کارهای روزمره شان (توسط خودشان، و تا حد امکان بدون کمک شما) شروع کنید؛ و هر زمان که تسلط آنها را در این امور زیاد دیدید، می توانید درصدی بر میزان سختی امور بیافزایید.

سختی، نظم و حال خوب را در هم آمیزید

برخی از والدین اعتقاد به دادن سختی به فرزند را دارند و از همین رو، همیشه فرزندان خود را در سختی و مشقت قرار می دهند؛ و در این راه، این کار را به عنوان یک التزام همیشگی و یک وظیفه ی دائمی قلمداد می کنند. در واقع این نوع نگرش و عملکرد نیز در طولانی مدت می تواند اثر سوء داشته باشد. اگر به برنامه های یک مربی بدن سازی برای یک بدنساز (چه آماتور و چه حرفه ای) نگاهی بیاندازید، خواهید دید که او در کنار برنامه هایی با سختی رو به بالا که برای بدنسازان در نظر می گیرد، حتما رویه ی صحیحِ استراحت، تغذیه ی مناسب و … نیز در این برنامه می گنجاند.

درخصوص روند رشد و آمادگی فرزندان در مسیر زندگی نیز، باید برنامه ی سازندگی و آمادگی آنها همیشه با نظمی معقول و حس و حالی خوب گره بخورد؛ دادن برنامه های استراحت به صورت دوره ای (چه در ۲۴ ساعت شبانه روز، چه در ۷ روز هفته و چه در ماه و سال) برای جمع آوری قوا برای شروع یک حرکت پر تلاطم دیگر، برای فرزندان کاملا حیاتی است. همین طور استفاده از راهکارهایی همچون تشویق، دادن حس و حال خوب و … نیز می تواند روح و روان فرزند را در مقابل هر گونه فشار روانی که در تلاش جسمی با آنها روبرو می شود، کاملا قوی و مصون کند.

نتیجه‌گیری:

در روند فرزندپروری، قرار دادن فرزندان در شرایطی خارج از روند نرمال، عادی و تکرار شونده شان، می تواند موجب سازندگی و بالندگی آنها شود؛ اما در این راستا، توجه به حد و مرزهای توانایی های فرزندان، چارچوب تعادل و … نیز بسیار حائز اهمیت است؛ و والدینی که بتوانند با توجه به این دو موضوع برای فرزندان خود برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت ترتیب بدهند، قطعا به هیچ وجه ترسی از آینده‌ی پیش‌روی فرزندان خود نخواهند داشت.

فراموش نکنید که کودک نیازمند مهر والدین است نه دلسوزی آنها …

هر چقدر توان دارید به کودک مهر بورزید ولی برای آنها بی‌جا و به اشتباه دلسوزی نکنید، چرا که دلسوزی مانع رشد کودک می‌شود.